1 Ja ísâ ínɨ í mə́ shîn yí, *Oyúdɛn bwə́ mú zə bə nə zaŋ. Yésus nyə á ka nə́mə́ kə Yurʉ́səlɛm zâŋ nyɔɔŋgʉ́d. 2 Gúl cwoogʉ́ í á ka dʉ bə nûŋ Yurʉ́səlɛm, bwə́ dʉ́gə́ jɔ̂w gwo hebʉrə̂ dɨ́ nə́ Bétɛ́sda. Cwoogʉ́ jɔɔŋg í á dʉ bə nə mənyíŋgʉ́lé* mənyíŋgʉ́lé: Sâ sə́ ŋgə́ jɔ̂w nə́ nyíŋgʉ́lé nɨ í cúgɛ́ zhizhe mpumbɛ́; jísə milwoŋ mí mə́mpiŋ mimbá, bwə́ ka wá kwáminʉ́ gwɔ́w nə́ gúgʉ́wá bə́g. mə́tɔ́ɔn, í njúl kúnə́-kúnə nə mpumbɛ́ bwə́ á gwiid nə́ Mpumbɛ́ Itɔw yí. 3 Ncúlyá mimbə̂l mí a ka dʉ já na mə́nyíŋgʉ́lé mə́nɨɨ́d, nə wəancím-ncîm, nə wə á ibúgʉ́lə í mə́kuú, nə bɔɔŋg bwə́ á bə nə bíl íkʉ́l í nyúúl í mə́ shwáámb wá. † Míl mícilyá mí ayág mí cugɛ́ nə iciyá bísə́ na mpə́dʉ́gá iyuug ibá ínɨ yí.[Bwə́ á dʉ já cínɔŋgʉ́ dʉ bwánd nə́ məjúwó mə́ búsʉlag. 4 Nəcé, ŋgwɔ́l *éŋgəles nyə á dʉ shulə cwoogʉ́d bíl íja, dʉ zə busal mə́júwó. Nə́ ndɛɛ́, mbə̂l í bwɛ́lɛ́ kʉl nyúúl cwoogʉ́d ja á mə́ busal yí, í yâl, tɔɔ nə́ dɛ́ bwas í á bə dáyɛ́ váál.]

5 Ŋgwɔ́l múúd nyə á ka bə cínɔŋgʉ́, bwas mə́ ji nyə nyúúlʉ́d mimbú məwûm mə́lɔ́ɔl nə mwɔɔmb. 6 Yésus mú dʉ́g muud ɛ́nɛ mbwúg; nda Yésus nyə á mpu nə́ a mə́ bwey nə bwas nə́, a mú jî nə́: «Ye wó cɛɛl yâl?» 7 Mbə̂l wɔɔŋg mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «É yé Cwámba, mə cugɛ́ nə muud mə kʉ́l mə cwoogʉ́d ja mə́júwó mə́ ŋgə́ busʉla yí. Í dʉ bə, mə ŋgə́ ná nywá kə, ŋgwɔ́l múúd nywáá mə́ lɛɛl kə.» 8  Mat 9.6-7Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Wɔɔlʉ́g, wo báágʉ́g taŋʉ́ gwô, wo kyéyʉg.» 9  5.16, 18; 7.21-22; 9.14; Mak 2.27-28Muud wɔɔŋgʉ̂ mú yâl nə́mə́ cé nə cé, a mú báág taŋʉ́ jé nə́ ndɛɛ́ tɛ́ɛ́d njɔɔnd. Isâ ínɨ í á ŋgə sɨ̂y jwɔ́w lʉ́ Sábaad.

10  MmN 20.8-10; Zhe 17.21-22Oyúdɛn bwə́ mú ka cɨ nə muud nyə á yâl ɛ́nɛ nə́: «Sábaad wə́ ɛ́ga, jísə wo ci nə́ wo kú ŋkɛ̂ny taŋʉ́ gwô.» 11 A mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Muud nyə ámə lwag mə yɛ́ nyə ámə cɨ nə mə nə́: “Ŋwag taŋʉ́ gwô wo kyéyʉg”». 12 Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Nyáyɛ́ múúd nyɛ nyə ámə cɨ nə wo nə́: “Ŋwagʉ́ taŋʉ́ gwô wo kyéyʉg” ɛ́nɛ?» 13  6.15; 11.54; 12.36; Mat 8.18; 13.36Njɨ, muud nyə á yâl yɛ́ nyə a shígɛ́ ná mpu múúd wɔɔŋgʉ̂; í á bə Yésus mə́ nyɔɔs cínɔŋg búúd bwə́ á bə áncuncuma wá. 14  Mat 9.2; Zhk 5.16Ja fwála í á cɔ̧́ yí, Yésus mú kə kwey múúd ɛ́nɛ *Luŋ mə́ Zɛmbî, a mú cɨ nə nyə nə́: «Wɛy, wo mə́ yâl dɨ́? Wo kú ná nyiŋgə sá *sə́m, wo a bá bwəma nə sâ í búl yáág yí.» 15  9.11Muud ɛ́nɛ mú kə jaaw Oyúdɛn nə́ Yésus wə́ nyə ámə lwag nyə. 16 Oyúdɛn bwə́ mú tɛ́ɛ́d nə́ bwə́ lwágʉlə Yésus cúwʉ́lí, nəcé a sálə sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ nɨ jwɔ́w lʉ́ Sábaad. 17 Njɨ Yésus nyə á bɛ̧sa nə Oyúdɛn bɔɔŋg nə́: «Dâ ŋgə ná sɛ̂y zə wɔ́ɔ́s fwála gaád; mɛɛ mə sɛ́y nə́mə́.» 18  sɔ̧́ nə́ bwə́ gwú nyə: Mat 14.5; Yuá 7.1, 25; 8.37, 40; 11.53 nyə á nyiŋgə nə́mə́ cɨ nə Zɛmbî jɨ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ yé: 1.34; 3.3, 5; 8.16-19; 10.17-18, 29-38; 14.8-11, 20, 28; 15.9-10; 16.27-28; 17.1-26Ja nyə á mɛɛl cɨ ntʉ́nɨ yí, Oyúdɛn bwə́ mú nyiŋgə bul sɔ̧́ nə́ bwə́ gwú nyə; kú bə njɨ nəcé á dʉ yád Sábaad ɨɨ́, nyə á nyiŋgə nə́mə́ cɨ nə Zɛmbî jɨ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ yé, ntɔ́ jɨ nə́ a ŋgə tə̂l nyəmɛ́fwó cé ŋgwûd nə Zɛmbî.

19  1.34Yésus nyə á ka bɛ̧sa nə bwo nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, Mwân cugɛ́ nə ŋkul sá sâ nə lúú yé, a sá nə́mə́ njɨ sâ á dʉ́g Dâ mə́ sá yí. Sâ jɛ̂sh Dâ mə́ sá ntâg yí, Mwân mə́ sá nə́mə́ gwo. 20  3.35Nəcé Dâ ŋgə cɛɛl Mwân, a ka ŋgə lwágʉlə nyə sâ jɛ̂sh á ŋgə́ sá yí; a bá nə́mə́ lwágʉlə nyə misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí nyiŋgə́ ntɔ̧ míga myá, bɨ́ ka bá káam. 21  Rom 4.17; Ifz 2.5; Yuá 11.25Mpugá nə́, Dâ mə́ dʉ gwúmʉshi búúd, dʉ nyiŋgə yə bwo cʉg; mbií ŋgwûd wɔɔŋgʉ́, Mwân mə́ dʉ nə́mə́ sá nə́, muud á cɛɛl yə cʉg yɛ́, a yə nyə. 22  3.18; 5.27, 30; 9.39; 12.47-48; Mis 10.42; 1Yn 2.28Dâ nyə asámbɛ́ tɔɔ muud lə́sʉ́, nyə a mə́ yida yə Mwân ŋkul nə́ a dʉ́g cígal mílə́sʉ́ myɛ̂sh. 23  Flp 2.10-11A sá ntɔ́ nə́ buud bɛ̂sh bwə́ gúmálʉ́g Mwân nda bwə́ gúmál Dâ nə́. Muud mə bə́ kú gúmal Mwân yɛ́, nyə agúmálɛ́ nə́mə́ Dâ muud nyə á ntɨ Mwân yɛ́. 24  3.16; 5.22; 6.35; 8.51; 10.28; 11.25-26; 14.6; 17.2; 20.31; 1Yn 2.25; 3.14Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, muud mə gwágʉ́lə́ ciyá jâm a *búgʉla múúd nyə á ntɨ mə yɛ́, a mú nə cʉg á kandʉgə kandʉgə; nyə abʉ́lɛ nyiŋgə bwəma nə intʉ́gʉ́lí, a mə́ yida wú shwɨy dɨ́ kə cʉgʉd. 25  11.43; Mak 5.41; Luk 7.14Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, dúl wəla í bá zə bə, wəla dɔɔŋg ntâg nə́mə́ wə́ga, wəla mímbimbə mí bá gwág kə̂l mə́ *Mwân mə́ Zɛmbî yí. Bɔɔŋg bwə́ bá ntâg gwág dwo wá, bwə́ bá *bə nə cʉg. 26  1.4Mpugá nə́, Dâ jɨ amə́dɨ́ á cʉg, a mə́ ka nə́mə́ sá nə́ Mwân bə́g amə́dɨ́ á cʉg. 27 Nda Mwân jɨ́ Mwân mə Múúd‡ Mwân mə Múúd: Ntɔ́ mə́ kə́ nə́ «Mesî Zɛmbî nyə á ntɨ yɛ́». (Wo jɨ nə ŋkul dʉ́g Dan 7.14.) nə́, Dâ mə́ yə nyə ŋkul nə́ a dʉ́g sámb milə́sʉ́. 28 Kúgá káam sâ jɔɔŋg; nəcé dúl wəla í bá zə bə, wəla búúd bʉ́sə́ mə́shwoŋ dɨ́ wá bwə́ bá gwág kə̂l mə́ *Mwân mə Múúd yí. 29  11.24Bɔɔŋg bwə́ bá bə nə́ bwə́ á sá mə́nywa wá, bwə́ bá gwûm mə́shwoŋ dɨ́, zə lə́g cʉg; bɔɔŋg bwə́ bá bə nə́ bwə́ á sá mə́bɔ̂w wá, bwə́ bá gwûm mə́shwoŋ dɨ́, zə bwəma nə intʉ́gʉ́lí. 30  4.34Mɛɛ, mə cugɛ́ nə ŋkul sá sâ nə lúú wâm, mə́ dʉ sámb mílə́sʉ́ nda mə́ dʉ gwág nə Pʉpá nə́; mə dʉ cígal mílə́sʉ́ tʉ́təlî, nəcé mə ádɛ́ sɔ̧́ nə́ mə sá sâ mə́ jɨ́ɨ́ yí, njɨ nə́ mə sá sâ múúd nyə á ntɨ mə yɛ́ ŋgə́ jɨɨ yí.

31  5.36«Í mbə̂m bə nə́ məmɛ́fwó wə́ ŋgə́ bwiiŋg láŋ wâm, bwiiŋgʉ́lə wɔɔŋg í nda bə sá búúd bwə́ mágʉləg yí. 32 Ká, muud shús wə́ ŋgə́ bwiiŋg láŋ wâm, mə mpú ntâg nə́ bwiiŋgʉ́lə wɔɔŋg wúsə bʉ́bə́lɛ́. 33  1.15, 19, 34Bɨ á kənd buud wə́ Yuánɛs§ Láŋ nɨ́ í jəlá nə bə sâ í ŋgə́ sɨ̂y Yuá 1.19-27 nə 3.22-30 dɨ́ yí., nyə á shí ntâg bwiiŋg bɨ́ bʉ́bə́lɛ́ waamə̂. 34 Mɛɛ mə aŋgɛ̂ ntâg bwánd nə́ muud bwííŋgʉg láŋ wâm; mə ŋgə yida lás ntʉ́nɨ shú nə́ bɨ dʉ́gʉ́g cʉg. 35 Yuánɛs nyə á bə njidá lámba í á ŋgə kwan yí, bɨ á shí ntâg jɨɨ nə́ bɨ mə́ kɔɔs nə mə́ŋkɛnya mɛ́, njɨ í a bə njɨ bʉ́baalɛ́ fwála. 36  10.25, 38; 14.10-11; 15.24, 27Mɛɛ jɨ nə wúl bwiiŋgʉ́lə í ŋgə́ bwiiŋg láŋ wâm, wâŋ í ntɔ̧ wɔɔŋg Yuánɛs nyə á bwiiŋg yí. Misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ Dâ nyə á yə mə ŋkul nə́ mə sáág myá, mə ŋgə sá myo, mí ŋgə́ bwiiŋg láŋ wâm nə́ Dâ wə́ nyə á ntɨ mə. 37  1.34; MmN 20.19; Mbá 4.12Dâ muud nyə á ntɨ mə yɛ́ nyəmɛ́fwó ŋgə bwiiŋg láŋ wâm. Bɨ abwɛ́lɛ́ gwág kə̂l dɛ́, kú bwɛlɛ dʉ́g mpwóómbʉ́ nyɛ́, 38  16.9ciyá jé í afwóyɛ́ ŋwa jiya bɨ́dɨ́ mílámʉ́d, nəcé bɨ aŋgɛ̂ nə búgʉla muud nyə á ntɨ yɛ́. 39  Luk 24.27, 44; Mis 13.27; 17.11; 2Tm 3.15-16; 1Pr 1.10-11Bɨ́ ŋgə sɔ̧́ nə́ bɨ mpúg micilyá myâ Kálaad Zɛmbî, bɨ ŋgə́ tə́dʉga nə́ bɨ é kwey cʉg á kandʉgə kandʉgə cínɔŋg; í njúl nə́ micilyá myɔɔŋg mí ŋgə bwiiŋg láŋ wâm. 40 Njɨ bɨ acɛ́ɛ́lɛ́ zə mə́dɨ́ nə́ bɨ bə́g nə cʉg.

41  7.18«Mə aŋgɛ̂ nə jɨɨ nə́ buud bwə́ gúmálʉ́g mə. 42 Njɨ, mə mpú bɨ̂, mə mpú nə́ milâm mín mí acɛ́ɛ́lɛ́ Zɛmbî. 43 Dâ wə́ nyə á ntɨ mə nyə́dɨ́ jínə́d, njɨ bɨ alə́gɛ́ mə; ŋkí ŋgwɔ́l múúd mə zə́ dɛ́ jínə́d ɨɨ́, bɨ́ yida lə́g nyɛ̂. 44  5.41Bɨ bɨ́ nə ŋkul búgʉla na ntʉdɛlɛ́ bɨ ŋgə́ sɔ̧́ gúmə́ mənyúúl mə́ búúd dɨ̂? Bɨ cugɛ́ nə ŋkul búgʉla, nəcé bɨ aŋgɛ̂ nə sɔ̧́ gúmə́ í ŋgə́ zhu wə́ Zɛmbî á ŋgwûd nə ŋgwûd yí. 45  Mbá 31.24-29Kúgá ŋgə tə́dʉga nə́ mə bá shwə́man bɨ́ wə́ Dâ. Moyîz muud bɨ́ á mə́ kə kəl mílâm nyə́dɨ́ yɛ́, nyə wə́ mə́ bá shwə́man bɨ̂. 46  Mbá 18.15, 18; Luk 24.27; Yuá 6.14; Mis 3.22; 7.37Nəcé, bɨ mbə̂m ŋgə búgʉla Moyîz ɨɨ́, ŋki bɨ mə́ búgʉla nə́mə́ mə, nəcé láŋ wâm wə́ Moyîz nyə á cilə yí. 47  Luk 16.29-31Ká, nda bɨ́ aŋgɛ̂ nə *magʉlə micilyá myɛ́ nɨ, bɨ é ka *magʉlə íciyá byâm na ntʉdɛl?»