1  7.28Í á zə bə nə́, ja Yésus nyə á shîn lás isâ ínɨ byɛ̂sh yí, nyə á ka cɨ nə *ompwíín bɛ́ nə́: 2  16.21«Bɨ mə mpú nə́ í mə́ lʉ́g mwɔ̂w mə́bá nə́ *Páska bə́g. Mpugá nə́ *Mwân mə Múúd mə bá kaanz shú nə́ bwə́ bâg bwambʉlə nyə kwolós dɨ̂.» 3 Milúlúú myâ ofada nə ocúmbá buud wâ lɔɔm bwə́ á ka kə sɛɛŋgya luŋ mə́ Kayíf, Ajəlácɨ á ofada. 4  21.46Bwə́ mú kə cwɔ̧́ íyuug nə́ bwə́ bii Yésus mə́kə́ŋʉ́d, gwú nyə. 5 Njɨ, bwə́ á ŋgə cɨ nə́: «Í ajə́láyɛ́ nə sɨ̂y fwála lʉ zâŋ, buud bwə́ á bá bul sá ícucu».

6  Luk 7.37-38Yésus nyə á ka bə Betanî, Shímun á zʉ́zaamə́ dɨ́ njɔ́w. 7 Ŋgwɔ́l múdá mbíd fúfuundú *alʉbátrə* alʉbátrə: Nyə á bə dúl váál kwóógʉ́, bwə́ á dʉ mɛ̧ ifúfuundú í bwɨ̂l nə ndɨ́ yí. mú shísh wə́ Yésus. Fúfuundú jɔɔŋg í á bə nə labínda álal-kus. Nə́ ndɛɛ́, Yésus ŋgə́ də, mudá ɛ́nɛ mú shwu nyə labínda wɔɔŋg lúúd. 8 Ja *ómpwíín bwə́ mə́ dʉ́g ntʉ́nɨ yí, bwə́ mú gwág bɔ̂w, bwə́ mú ŋgə lás nə́: «Jɨ́ á ntámá labínda ɛ́ga ntʉ́ga yí? 9 Í ámə jəla nə́ bwə́ kúshag labínda nɨ ŋkí lal kus, bwə́ mú kwíínd mímbúmbúwá nə *mwaanɛ̂ wɔɔŋg.» 10 Yésus nyə á ka mpu nə́ bwə́ ŋgə lás ntɔ́, a mú cɨ nə bwo nə́: «Nəcé jɨ́ bɨ́ mə́ ntágʉ́lə́ múdá ɛ́nɛ yí? Sâ mə́nywa wə́ á mə́ sá mə nɨ. 11  Mbá 15.11Nəcé bɨnɔ̂ŋ mimbúmbúwá bɨ é dʉ ji mwɔ̂w mɛ̂sh, njɨ sə́nɔ̂ŋ bɨ́ sə́ ábʉ́lɛ́ ji mwɔ̂w mɛ̂sh. 12 Ja nyə́ ámə shwu mə labínda nyúúlʉ́d nɨ, nyə ámə bwey kwəmʉsa mə dɔwʉ́lə mə́ bá zə dɔw yí. 13 Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, kʉ́l jɛ̂sh bwə́ bá cúndə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl ga shí nyɛ̂sh dɨ́ yí, bwə́ bá nə́mə́ dʉ jaaw sâ múdá ɛ́ga mə́ sá mə yí, buud dʉ tə́dʉga nyə.»

14 Mpʉ́sə na, ŋgwɔ́l múúd á gwooŋg ómpwíín wûm nə óbá, nyɔɔŋg bwə́ á dʉ jɔ̂w nə́ Yúdas Iskariyôt yɛ́, músə kə dʉ́gya nə milúlúú myâ ofada, 15  MmN 21.32; Zak 11.12; Yuá 11.57; 13.2nyə nə bwo nə́: «Mə ká sá nə́ bɨ bííg Yésus, bɨ́ yə mə jɨ́?» Bwə́ mú ntâg lɔ̧́ misaŋ mí mwaanɛ̂ məwûm mə́lɔ́ɔl, bwə́ yə nyə. 16 Tɛ́ɛ́d baan dɔɔŋgʉ́ dɨ, Yúdas músə ŋgə sɔ̧́ fwámɛ́ fwála á jɨ́ nə ŋkul sá nə́ bwə́ bííg Yésus yí.

17  MmN 12.1-20Jwɔ̂w mə́tɛ́ɛ́dʉ́lé mə́ zâŋ mú ka zə wɔ́ɔ́s, jwɔ̂w bwə́ á jəla nə tɛ́ɛ́d də́lə íbʉlɛ́d yâ kú nə *ləvur yí, *ompwíín bwə́ á ka jî Yésus nə́: «Wó cɛɛl nə́ sə́ kə́g kwísha dína *Páska ŋgow?» 18 Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Kagá ŋgwə́la, wə́ mbɛɛ́; bɨ kə́g cɨ nə nyə nə́: “Yɨ́ɨ́gʉli mə́ cɨ nə́ baan dɛ́ í mú kúnə́-kúnə. Bə́nɔ̂ŋ ompwíín bɛ́ bwə́ é zə sá Páska wa wódɨ́.”» 19 Ompwíín bwə́ á kə nə́mə́ kə sá nda Yésus nyə á cɨ nə bwo nə́, bwə́ mú kwísha dína Páska.

20  Yuá 13.2, 21-30Ja kugʉ́ í á bii shí yí, Yésus nyə á kə ji shí, bə́nɔ̂ŋ *buud ɔ lwámá wûm nə óbá bɛ́, kə́lə də. 21 Bwə́ ŋgə́ də, Yésus mú cɨ nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, ŋgwɔ́l múúd á na bɨ́dɨ́ nyə é kusha nə mə». 22 Ompwíín bwə́ mú bul gwág sâ jɔɔŋgʉ̂ cɛy lámʉ́d, bwə́ mú ŋgə jî nyə, múúd yɛ̂sh nə́: «Cwámba, ye mə?» 23  Sôm 41.10Yésus mú bɛ̧sa nə́: «Muud sə́ná sə́ ámə juwo məbwə̂ shúyád yɛ́, nyə wə́ nyə é kusha nə mə. 24  Sôm 22.7-8, 16-19; Iza 53.9Mwân mə Múúd nywáá, nyə é kə nə́mə́ nda jísə́ bwey bə cilyá shú dɛ́ dɨ́ nə́. Njɨ məntágʉla nə múúd mə kɛ́ɛ́nzh nyə yɛ́; í á yida nywá bul jəla nə́ muud wɔɔŋgʉ̂ kú byɛ̂l.» 25 Ntɔ́, Yúdas, muud nyə á kusha nə nyə yɛ́ mú nə́mə́ lás, a jî nyə nə́: «*Rabi e, ye mə?» Yésus mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Wo mə́ cɨ wə́ nɨ.»

26  1Kr 10.16Bwə́ ŋgə́ də ntʉ́nɨ, Yésus mú ŋwa bʉlɛ́d, a yə Zɛmbî cúncɛ́sh nə́ ndɛɛ́, a mú fɛ̂y bʉlɛ́d, yə ómpwíín bɛ́, nyə nə bwo nə́: «Ŋwagá, bɨ də́g. Nyúul nyâm wə́ ga.» 27 Nə́ ndɛɛ́, a mú ŋwa bálá wáan, a yə Zɛmbî cúncɛ́sh, a yə ntâg ompwíín bɛ́, nyə nə bwo nə́: «Bɨ bɛ̂sh ŋgulʉgá. 28  MmN 24.8; Zhe 31.31; Heb 7.22; 9.15-20Məcií mâm wə́ mə́nɨ, məcií mâ sɔ̧, mə́ zə́ shwɨy shí má, zə cé búúd ŋkí bulya, nə́ bwə́ bə́g nə ijuugá í *mísə́m. 29 Mə́ jaaw bɨ́ nə́, mə abʉ́lɛ́ ná kwo ŋgul wáan nɨ kə wɔ́ɔ́s ja shé mə́ bá ŋgul ncuncúmbə Faan mə́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waam dɨ́ yí.» 30  Luk 22.39; Yuá 18.1Bwə́ mú ka sɛy Zɛmbî isʉsa i gúmə́ nə́ ndɛɛ́ bwə́ músə kyey kə *Mbʉ́ŋ wə́olivyê dɨ̂.

31  Zak 13.7; Mat 26.56; Yuá 16.32Nə́ ndɛɛ́, Yésus mú cɨ nə *ompwíín bɛ́ nə́: «Búlú ga dɨ́, bɨ e láŋgʉwo búgə́d nəcé mə. Sâ jɔɔŋgʉ̂ wə́ jísə́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ yí nə́: “Mə é nyífə mbaagʉlə itɔw, incwəmbɛ í sɔɔnz í mú shîn cɨɨma.” 32  28.7, 16Njɨ, ja mə́ bá gwûm yí, mə bá tɛ́ɛ́d kə Galilê, bɨ́ kə bá kwey mə nûŋ.» 33 Pyɛ̂r mú lás, cɨ nə́: «Tɛɛm bə nə́ bɔ́ɔ́lʉ́gá bɛ̂sh bwə́ láŋgʉwo búgə́d nəcé wo, mɛɛ mə abʉ́lɛ́ bwɛlɛ láŋgʉwo.» 34  Luk 22.33-34; Yuá 13.36-38 26.75Yésus mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw wo nə́, nə́mə́ búlú ga dɨ́, shúshwóógʉ́ nə́ ŋgwúm kúwo kwáágʉ́gi, wo e kɨ́ɨ́lya mə ija ilɔ́ɔl.» 35 Pyɛ̂r nə nɛ́ nə́: «Tɛɛm bə nə́ í wɔ́ɔ́s nə́ shwə́ yə́g shwɨy ŋgwúdʉ̂, mə kú bwɛlɛ kɨ́ɨ́lya wo». Bɔ́ɔ́l ómpwíín bɛ̂sh bwə́ mú nə́mə́ ŋgə cɨ ntɔ́.

36  Luk 5.16; Heb 5.7-8Nə́ ndɛɛ́, Yésus bə́nɔ̂ŋ *ompwíín bɛ́ bwə́ músə kumə kʉ́l bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ Gɛtsemane yí. A mú cɨ nə bwo nə́: «Jigá wa shí, mə́ fwo kə wá shwóg, kə sá mə́jəgʉla». 37 A músə jɔ̂w Pyɛ̂r nə bwân ɔ́ Zhébedé óbá, bə́nɔ́ŋ bwə́ mú kə; a mú tɛ́ɛ́d ŋgə́lə bul gwág məcɛy mə lâm, mbɔɔm í ŋgə́ shwɨy nyə nyúúlʉ́d. 38 A mú ka cɨ nə bwo nə́: «Lâm wúsə mə nə məcɛy ki mə é yə. Jigá ŋkasə́ wa shí, bɨ nyɛ́ɛ́lə́g mə.» 39  6.10; 20.22; Yuá 18.11; Heb 10.9A mú wú na bwə́dɨ́, a ŋwá shísh shwóg, a músə kə wusə nyúúl shí, a kúd mpwoombʉ́ mə́ndəlúd, jəgʉla nə Zɛmbî nə́: «Pʉpá e, ŋkí jɨ́ nə ŋkul jəla ntɔ́, magʉləg nə́ mə bə́g kú ŋgul bálá mə́cɛy ga. Njɨ, í sɨ́yʉ́g nda wó cɛ́ɛl nə́, kú bə nda mə́ cɛ́ɛl nə́.» 40 A músə zə kɔ́ɔ́mb ómpwíín bwə́ á bə yí, a mú zə kwey bwo ígwə́d. A músə lás nə Pyɛ̂r nə́: «Ntɔ́ nə́ bɨ́ cugɛ́ nə ŋkul ji ŋkasə́ nə mə tɔɔ njɨ wəla ŋgwúdʉ̂? 41  Ifz 6.18; Heb 2.18Jigá ŋkasə́, jəgʉla nə Zɛmbî, bɨ bə́g kú biil mə́bwə́bʉ́lánʉ́d. Lâm wúsə nə yéésh mə kyéy jɔ̧ kuú njɔɔnd; njɨ nyúul í cúgɛ́ nə ŋkul kwag kuú njɔɔnd wɔɔŋg.» 42 A músə nyiŋgə shísh shwóg ja ábɛɛ̂, kə jəgʉla nə Zɛmbî nə́: «Pʉpa, ŋkí tə́dʉ́gá wô í cúgɛ́ nə́ wo yíl mə bálá ga mə kú ŋgul, í sɨ́yʉ́g nda wó cɛ́ɛl nə́.» 43 A músə nyiŋgə́ zə ómpwíín bɛ́ dɨ́, zə nə́mə́ nyiŋgə kwey bwo ígwə́d nəcé mísh mə́ á ŋgə ntámb bwo. 44  2Kr 12.8A mú wú na bwə́dɨ́, a shísh shwóg, kə sá mə́jəgʉla ja álɛ́ɛl, məjəgʉla məmpúd á ŋgə́ bwey sá má. 45  Yuá 12.23; 13.1; 17.1A músə nyiŋgə zə ómpwíín bɛ́ dɨ́, a mú cɨ nə bwo nə́: «Ye bɨ bâŋ bɨ é bə wa njɨ gwə́ nə gwə́ njɨ ŋgə́lə woga? Dʉgá! Wəla í mú kúnə́-kúnə, wəla *Mwân mə Múúd mə zə kaanz məbwə̂ mə́ ósɔ́ɔl ɔ́ *mísə́m dɨ́ yí. 46 Tɔ́wʉ́gá, sə́ kyéyʉg. Muud mə́ kusha nə mə wə́ zág yɛ́.»

47 Yésus ŋgə́ ná lás ntʉ́nɨ, seegya nə́, Yúdas nyə á bə nə́mə́ gwooŋg *ómpwíín wûm nə óbá dɨ́ yɛ́ mú cúwo, a ŋgə́ zə nə məma kínda búúd, bwó nə ikafwɛlɛ nə məbʉ́lə. Milúlúú myâ ofada nə ocúmbá buud wâ lɔɔm wə́ bwə́ á ntɨ bwo. 48 Yúdas, muud nyə á kusha nə nyə yɛ́, nyə a bwey kwambʉlə nə buud ɔ́nɨ nə́: «Muud mə́ é kə fʉ́lal, sə́ sɔ̧nya mímpu yɛ́, nyə wə́ ɛ́nɛ, bɨ ɔ́ bii nyə». 49 Nə́mə́ njɨ Yúdas nyə á cúwo yí, nyə a cɔ̧́ kə njɨ wə́ Yésus, nyə nə nɛ́ nə́: «Rabi, wo ɔ lás ɔ!» A mú fʉ́lal nyə. 50 Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Wɛy e, ság sâ wo ámə zə sá yí». Buud bwə́ mú cíg, zə kɔ̧ Yésus, bwə́ mú bii nyə.

51 Seegya nə́ ŋgwɔ́l múúd gwooŋg mə Yésus mə́ wéem kafwɛlɛ jé, taad ŋgwɔ́l sɔ́ɔl məsáal mə Ajəlácɨ á ofada, í mú sámb nyə lwə̂. 52  Mət 9.6Yésus músə cɨ nə nyə nə́: «Nyiŋgə́g fɛɛn kafwɛlɛ gwô jiya jéd; nəcé muud yɛ̂sh mə bálán nə kafwɛlɛ yɛ́, a bá nə́mə́ bwəma nə shwɨy kafwɛlɛd. 53 Ye wo ampúyɛ́ nə́ mə jɨ nə ŋkul gwáámb Dâ kwííndyá, a lɛɛl nə́mə́ ntɨ mə məma íkínda í *wə́éŋgəles wûm nə íbá? 54 Ká, ŋkí isâ í sɨ̂y ntɔ́, mícilyá myâ Kálaad Zɛmbî mí é ka bwəma ntʉdɛlɛ̂? Sâ í ŋgə sɨ̂y ga í ŋgə lwándʉlə micilyá myɔɔŋg.»

55  Luk 19.47Yésus músə ka cɨ nə buud bwə́ á zə bii nyə wá nə́: «Bɨ́ ŋgə zə nə ikafwɛlɛ nə məbʉ́lə zə́lə bií mə, mə jisə zhilʉŋgaanə́ ɨɨ́? Ŋgaá nə́ shé á dʉ bə jwɔ̂w dɛ̂sh kʉ́l ŋgwúd, mə ŋgə́ jɨ́ɨ́gʉli buud *Luŋ mə́ Zɛmbî dɨ̂, bɨ kú sɛ́ɛ́mb mbwə̂ nə́ bɨ mə́ bií mə. 56  Mat 26.31; Luk 24.46Isâ íga byɛ̂sh í ŋgə sɨ̂y ntʉ́ga nə́ isâ *búúd ɔ mícúndə́ bwə́ á cilə yí í bwə́mag.» Mpʉ́sə wɔɔŋgʉ̂, ompwíín bɛ́ bwə́ mú myaas nyə, bwə́ shîn fúndə.

57 Buud bwə́ á zə bii Yésus wá bwə́ mú kə nə nyə wə́ Kayíf, Ajəlácɨ á ofada, kʉ́l *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ nə ocúmbá buud wâ lɔɔm bwə́ á kə sɛɛŋgya yí. 58 Pyɛ̂r nyɛ nyə á ŋgə bɛ̧ bwo shwóg-shwóg nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s nûŋ luŋ. A mú nyíi nə́ á cɛɛl fwo wámbʉlə sâ í é bə yí. A mú kə ji shí, bə́nɔ̂ŋ bíl ífulísh kʉl ŋgwúd.

59 Tɛ́ nɨ, milúlúú myâ ofada, bə́nɔ̂ŋ *Gwooŋg ósémbye ɔ́ mílə́sʉ́ wâ Zɛmbî jɛ̂sh bwə́ á ŋgə sɔ̧́ mpwɛnɛ bwə́ yə́g nyə nə́ ndɛɛ́ bwə́ gwú nyə yí. 60 Njɨ, zhwog buud bwə́ á tɛɛm ŋgə zə nə ijɔ̧́ɔ̧́ ŋgə zə yə nyə ompwɛnɛ, í á shigɛ́ bə nə tɔɔ sá á shwɨy. Bɔ́ɔ́l búúd ɔ ómpwɛnɛ óbá bwə́ mú zə cúwo, bwə́ nə́: 61  27.40; Yuá 2.19; Mis 6.14«Wɛy ɛ́nɛ, nyə á cɨ nə́ a jɨ nə ŋkul búgə *Mpáánzə́ Zɛmbî nə́ ndɛɛ́ a kwo sá njɨ mwɔ́w mə́lɔ́ɔl shumə́lə nyúl.» 62 Ajəlácɨ á ofada mú tɔ̂w tʉ́təlí, nyə nə Yésus nə́: «Wo abɛ̧́sáyɛ́ búúd ɔ́ga sâ bwə́ ŋgə́ bwaagʉlə wo nɨ?» 63  kʉ́l-kʉ̂l: Iza 53.7; Mat 27.12-14 Mwân mə́ Zɛmbî: Mat 14.33; 27.40, 43; Luk 22.70Yésus njúl njɨ kʉ́l-kʉ̂l. Ajəlácɨ mú kwo cɨ nə nyə nə́: «Jaawʉg sə́ bʉ́bə́lɛ́ mə́ Zɛmbî á kuwô, ye wo jɨ *Krîst, *Mwân mə́ Zɛmbî?» 64  Dan 7.13; Mat 22.44; 24.30; Mak 13.26; Luk 21.27Yésus mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Wo mə́ cɨ ɔ́nɨ. Mə́ ka jaaw bɨ́ nə́ tɛ́ɛ́d nə́mə́ kɨ́kɨdɨ́ga, bɨ é dʉ́g *Mwân mə Múúd njúl shí mbwə̂ məncwûm mə́ Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh dɨ́, bɨ mə bá nə́mə́ dʉ́g nyə, a ŋgə́ zə míŋkúdʉ́d.» 65  nyaa míkáándə́: Ilŋ 14.6; Esd 9.3 lás nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu: Ləv 24.16; Yuá 19.7Ajəlácɨ músə nyaa míkáándə́, nyə nə́: «A mə́ *lás nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu, jɨ́ shé mə́ kwo sɔ̧́ owúshinɛd yí? Bɨmɛ́fwó bɨ mə́ gwág nda á mə́ lás nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu nə́. 66 Bɨ mə dʉ́g nə́ jɨ?» Bwə́ nə́: «A jəlá nə yə.» 67  Iza 50.6; 53.5Bwə́ mú ka ŋgə sɛy nyə məntənd mpwóómbʉ́d, bwə́ ŋgə́ wá nyə ikúda; bɔ́ɔ́l bwə́ ŋgə́ tɨ́ nyə məmpɔ́ɔ́nz, 68  21.11bwə́ ŋgə́ cɨ nə nyə nə́: «Yé Krîst, lwóg nə́ wo jɨ *muud micúndə́, jaawʉg sə́ muud nyə ámə yíd wo yɛ́.»

69 Pyɛ̂r njúl ná na tɔ́ɔ́n mbaadə́ dɨ, dúl sás í á dʉ sɛ̂y nə Ajəlácɨ á ofada yí, í músə shísh nyə́dɨ́ zə cɨ nə nyə nə́: «Wo á bə nə́mə́ gwooŋg mə Yésus muud á Galilê ɛ́ga dɨ̂.» 70 Pyɛ̂r mú kɨ́ɨ́lya nyə tâm buud, nyə nə́: «Mə ampúyɛ́ sâ wó ŋgə́ cɨ yí.» 71 A mú ka tɔ̂w shí, ŋgə kə ŋgɛɛ mbɛ̂ kɔ́ɔ́gʉ́lə́d. Dúl sás í á dʉ nə́mə́ sɛ̂y cínɔŋg yí í mú yag nyə, a mú cɨ nə buud bwə́ á bə cínɔŋg wá nə́: «Muud ɛ́ga nyə á bə gwooŋg mə Yésus á Nazarɛ̂t dɨ̂.» 72 Pyɛ̂r mú kwo kɨ́ɨ́lya nyə, a kɛɛn nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə ampúyɛ́ múúd ɛ́nɛ.» 73 Kú nə́mə́ bwey, buud bwə́ á bə cínɔŋg wá bwə́ mú shísh nyə́dɨ́, zə cɨ nə nyə nə́: «Wo jɨ bə́lɛ bə múúd á gwooŋg jɔɔŋgʉ̂; kə́l lʉ́ lə́sʉ́ dwô í ŋgə bwey lwágʉlə ntɔ́ nə́ sáŋ.» 74 Pyɛ̂r mú kɨ́ɨ́lya nyə nə məma ŋkaanə́, nyə nə́: «Ŋkí mə́ bwiiŋg ijɔ̧́ɔ̧́, ŋkwaal nə mə. Mə ampúyɛ́ múúd ɛ́nɛ.» Nə́mə́ njɨ nyə á cɨ ntʉ́nɨ yí, ŋgwúm kúwo mú kwáág. 75  26.34Pyɛ̂r mú tə́dʉga ciyá Yésus nyə á cɨ nə nyə yí nə́: «Shúshwóógʉ́ nə́ ŋgwúm kúwo kwáágʉ́g, wo e kɨ́ɨ́lya mə ija ílɔ́ɔl.» A mú cúwo tɔ́ɔ́n kə dʉ sʉ́g nə yə̂.