1 Eeꞌnoko maatanang tero mmeꞌ taneꞌpuko Jiisuuꞌ napoꞌ Oliveꞌpoꞌnamii-eta dootuuꞌnava pankava-koo toroaruꞌ. 2 Eeꞌnoko mmauꞌ karinga tee-anko oosiaririoꞌ tee baꞌnamparara kara nau tutumpuruꞌ. 3 Enang tee boto naunuka eeꞌnoko Boto Keperuuꞌnavitue nani manikuma tavoꞌauꞌ tee-anko. Teinge teni nampeesi orarivuioꞌ ooaaraiꞌnange tavoꞌauꞌ. Eeꞌnoko teinge teni donkong-antavauꞌ uroꞌkanooꞌ teing-koo ookara-koo. 4 Eeꞌnoko teinge aaꞌpauꞌ Jiisuuꞌ, “Nau-anta, ani nampeesi orarivuioꞌ ooampiring. 5 Moosesi-nung Boto-koong daarie eeꞌ minkuvumaang,

7 Donkonai mmauꞌ nianiaꞌ niaꞌaakoꞌ, eeꞌnoko niaꞌaamatoko Jiisuuꞌ kinkinuuꞌnooꞌketa koomparara aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌkoong naninge tero orara aarumo nkovuaruuꞌnunge tutunaꞌnareꞌke kapanareꞌke ani tooꞌpuai.” 8 Teeꞌ minkuvuraiꞌnange napoꞌ kinkinura kansiꞌkoo daarikukoꞌ.

9 Eeꞌnoko biikang domang teeꞌ tooꞌpurioꞌ tee tenkenauꞌ teing-koo pankeuꞌke tutumpaara narunaꞌ narunaꞌ. Eeꞌnoko Jiisuuꞌ narung sipauꞌ, eeꞌnoko teni manikuma teꞌ donkonuioꞌ.

10 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke napoꞌ koomparara aaꞌpuuꞌ, “Ee ani, teing areꞌke berong? Naning ee otoaꞌ daꞌ tuutunantuing?” 11 Tenie aaꞌpuuꞌ, “Eeꞌ, pankaing, otoaꞌ.” Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ, “Nnaꞌ ninge daꞌ tuutunantamparooꞌnaang. Bera naniaing. Eeꞌnoko napoꞌ orara aarumo nkoveaukaꞌ.”

12 Jiisuuꞌke napoꞌ aaꞌpuruꞌ, “Ning tee araka ookara kansiꞌkoo. Naning tee ning siomuaing mutaananooꞌke nanuaukaꞌnung, domaang isikung kompuinge ookara otootoꞌ sirakaꞌantavuioꞌ.” 13 Boto Keperuuꞌnukai aaꞌpauꞌ, “Daꞌ daka minkuema tantaramaang, teeꞌkoo nauꞌka masikaꞌantarampiaukaꞌnung.”

14 Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “A, bane ninge ninka kara minkuama tammaramaunge, kapooꞌ minkuamaung masikung. Aming-koo, nnaꞌ ninge noruꞌansi oꞌnong ning mouꞌnooꞌ eeꞌnoko ning memaatomanooꞌ. Diiꞌke ning noruꞌmeriaꞌ mouꞌnooꞌ eeꞌnoko areꞌ ning memaatomanooꞌ. 15 Diiꞌke ning simpeꞌmerima kansiꞌkoong aarumo narung siomperimaung. Ninge naning simpeꞌampaꞌ oꞌnong. 16 Nka ninge simpeꞌdampiri dei nkaang kara masikung deemparapeuꞌ. Ning ninka oꞌnoi nkoampaꞌ, teeꞌkoo Mmaꞌ, ning botomuuꞌnung niꞌninka otomaung-koo. 17 Diikaang boto-koo eeꞌ otong,

19 Teinge aaꞌpauꞌ, “Dauma areꞌ otong?” Eeꞌnoko Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌke aaꞌ ning noruꞌmeriaꞌ, Mmaꞌ noruꞌeriaꞌ. Diiꞌke ning noruꞌmeri dei, Mmaꞌ napoꞌ noruꞌeripeuꞌ.”

20 Jiisuuꞌke aung kara ookara dootuuꞌnava pankava-koo nauvuruꞌ mooniꞌ bautaꞌkoong sipaakoꞌnavaro-koo. Eeꞌnoko naninge Jiisuuꞌ kiimata-nava-koo sipuaruuꞌ bakaang bateinang mmeꞌ makotuaruko.

21 Teketa Jiisuuꞌke napoꞌ aaꞌpuruꞌ, “Ning nanampaing eeꞌnoko nananko diiꞌke ning besiꞌmeriaing, eeꞌnoko diiꞌ dooriaing diikaning oreng aarumo ninka. Diiꞌ naniriarupeuꞌ ning nanamatomanooꞌ.”

22 Juꞌkoong ovontunge aaꞌpauꞌ, “Aunge aaꞌpumaang, ‘Diiꞌ naniriarupeuꞌ ning nanampainooꞌ.’ Kara-koong miruꞌnooꞌ eeꞌ oroꞌ: tee baka tavaraaꞌnaang deeꞌma.”

23 Jiisuuꞌke kara makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌ paning-koo boong-nupoong eeꞌnoko ning paning-nung. Diiꞌ kansiꞌnupoong eeꞌnoko ning kansiꞌnung deeaꞌ. 24 Teeꞌkoo naurampiring diiꞌ diikaning oreng aarumo ninka dooriaing. Eeꞌ, masikaꞌ, diiꞌke ning eeꞌnara naning tammaramaung masikaꞌantameriarura deekoꞌ diiꞌ oreng aarumo ninka dooriaing.”

25 Teinge niaꞌaama aaꞌpauꞌ, “Naumeriaing, daꞌ teing-koo pankenuka poroaining-koo Daari Meekunge minkuvurimaing-koo baa eeꞌnung?”* Ooveai Jooni 1:21-25. Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Ning eeꞌnara diiꞌ teroita naurampiruꞌ tutumparuꞌnooꞌketa. 26 Ninge amutemuriiꞌ kapooꞌ minkuamira diikaang orara aarumo siraꞌpampeuꞌ. Nka tee naning ning botomuuꞌnung bakaang aarumo bakei koontoꞌ masikung, orara aarumo otoaunge. Teie naumumanaꞌ nariꞌ minkuamaung.”

27 Jiisuuꞌke Bauma-koong kara minkuvuko noruꞌaavaruioꞌ teie napoꞌ aaꞌpuruꞌ, 28 “Diiꞌke ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing intameriraiꞌnange diiꞌke noruꞌmeriaing ning eeꞌnara baa. Tenang diiꞌke noruꞌmeriaing ninge kapooꞌ nkoampaung maroita, ninge kapooꞌ minkuamaing Mmaꞌke naumumaing naing. 29 Eeꞌnoko tee botomuuꞌnung niꞌninka nariꞌ oꞌnoremaung. Ning siꞌmuaung ninka, ninge doong kante kapooꞌnanka dotu-antavumaung nkoamaing-koo.” 30 Eeꞌnoko teeꞌ minkuvuko mmauꞌke Jiisuuꞌ masikaꞌantavauꞌ.

31 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke teing Juꞌnupoong masikaꞌantavauꞌning aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌ nkaang kara nariꞌ pinkaꞌerimatoaing deekoꞌ diiꞌ nkaning barevare-nupoong masikeng otoriaing. 32 Eeꞌnoko Kumponing bakaang kara masikaꞌpari otoinaꞌ noruꞌeriko teie karai masikai simpiriꞌantaruriaing daiꞌdariri otorimanooꞌketa.”

33 Teinge makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Niiꞌ teing Eebaraamiꞌ baꞌdompenku. Naninge teroita daiꞌmurira bakaning botovoto-koo-nupoong deeng-antamuriarukoꞌ. Enang arekeeꞌ teeꞌ minkumerimang daiꞌmariri oꞌnorimanooꞌketa simpiriꞌantamariiꞌnaang?”

34 Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ, “Masikaꞌ naurampimang, nantoong teing oreng aarumo nkoaamaing botovotonaaꞌnupoong eeꞌning, orara aarumoi daiꞌuri botovurimaing. 35 Naning botovotonaaꞌ tee tamung tankinumaung, teka teing osikaiaang biurukaaꞌ teing teꞌ nariꞌ otoroi otoromaing. 36 Teeꞌkoo ninge Pankaing Bauringe botovoto-koong otootoꞌketa simpiriꞌantarampiaing deekoꞌ, bakei tampaꞌ simpiriꞌdariri otoriaing! 37 Ninge diiꞌ noruꞌdampiri oꞌnong diiꞌ Eebaraamiꞌ baꞌdompenku, eeꞌnoko diiꞌ ning tavuꞌkoo piarorimaung nkaang kara taaraveriaruma. 38 Ninge kara minkuamaung Mmaꞌke naumumanaꞌ, eeꞌnoko diiꞌke nkoverimaung diumai naururimanaꞌ.”

39 Teinge makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Niuma Eebaraamiꞌ.” Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “A, diiꞌ masikaꞌ Eebaraamiꞌ baurukaaꞌ dei teeꞌ nariꞌ nkovukoꞌnaꞌ nkoveripeuꞌ. 40 Eebaraamiꞌke temuriiꞌ kapooꞌ nkovuaruuꞌ. 41 Diiꞌke tee kapooꞌ diumai nkovukoꞌnaꞌ nkoverimang.”

Eeꞌnoko teinge makuꞌaama aaꞌpauꞌ, “Niiꞌ aaꞌ auning-koonanka deeaꞌ. Niiꞌke Niuma narung otong. Kumponing eeꞌnara.” 42 Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ, “Kumponing diuma masikung dei diiꞌke ning navumeripeuꞌ, ning aaꞌ Kumponing-ankoita mouꞌnung-koo. Ning maroita ninka moaꞌ, teie botomuuꞌnung. 43 Arekeeꞌ diiꞌke noruꞌeriaꞌ otong kapooꞌ minkuamaaꞌnomaung? Diiꞌke kara naurampimaung koontoꞌ taara-koo piaroriaꞌ. 44 Diiꞌ koontoꞌ Sietaniꞌ baurukaaꞌ eeꞌnoko tee diuma, eeꞌnoko diuma piavomanaꞌ siong-koo piarorimaung. Tutuntoma-ita dupisiꞌ nkovukoꞌ. Kara masikung siompuaung. Kara masikung-koo okiꞌnooꞌ okovuaunge. Tee tosi-bauko, ookara tosi-koo okoraꞌ. Bakaang aarumo narung siompuma tosi nkovumaung. 45 Kara masikung naurampimang, teeꞌkoo diiꞌke masikaꞌantameriaꞌ oꞌnong. 46 Diiꞌkoo baie ninge orara aarumo nkoantuꞌnung minkuvupeuꞌ? Eeꞌnoko ninge masikaꞌ naurampiko diiꞌke aming-koo ning masikaꞌantameriaꞌ oꞌnong? 47 Naning Kumponing-eta pouꞌnung Kumponing bakaang kara taaravumaung, eeꞌnoko diiꞌ Kumponing-ankoita poriaꞌ. Teeꞌkoo diiꞌke ning taarameriaꞌ.”

48 Teketa Juꞌkoong ovontunge karai makuꞌauꞌ Jiisuuꞌ. Aaꞌpauꞌ, “Bakei tampaꞌ minkuampiring, daꞌ Sameriaꞌnung, eeꞌnoko daꞌ maꞌnaang-poꞌnung.” 49 Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “A, ning maꞌnaang oꞌnoaung. Ninge Mmaꞌ daangampamaung eeꞌnoko diiꞌke ning daang-antamerimaung. 50 Ninge daangang ninka-koo besiꞌampaꞌ, teeo Mmaꞌke teeꞌ nkovumaung ninge daangang kong-koo, eeꞌnoko teie simpeꞌmuriaing. 51 Masikaꞌ naurampimang, naning tee nkaang kara siompumaung booaukaꞌnung.”

52 Juꞌkoong ovontunge Jiisuuꞌ aaꞌpauꞌ, “Enang koontoꞌ noruꞌdampiring daꞌ maꞌnaang-poꞌnung. Eebaraamiꞌ booꞌparuꞌ, eeꞌnoko Kumponing bakaning nakaro-nupoong booꞌpariruꞌnunge, eeꞌnoko aaꞌmerimang, ‘Naning ning nkaang kara taaravuaing booaukaꞌnung.’ 53 Niuma Eebaraamiꞌ booꞌparuꞌ, aiꞌ Eebaraamiꞌkoo dau basi tantaramaunge ee? Eeꞌnoko nakaro-nupoong boorouꞌ. Eeꞌnoko baa tantaramaung?” 54 Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Ning ninka daangamari dei, nkaang daangang tamunsiꞌnung. Tee daangamumaung Mmaꞌke eeꞌnarai, nkaang meenasi naururima. Tee eeꞌnara diiꞌke diikaang Kumponing tamperimaung. 55 Diiꞌke teroita noruꞌeriaruuꞌ, eeꞌnoko ninge noruꞌansi oꞌnong. Eeꞌnoko ninge aaꞌpamira, ‘Ninge noruꞌampaꞌ,’ ning tosimarapeuꞌ diiꞌpinaꞌ. Nka masikaꞌ ninge tee noruꞌansi oꞌnong, eeꞌnoko bakaang kara siompamaunge. 56 Diuma Eebaraamiꞌ dotuaruꞌ nkaang doong oovuuꞌnaang noruꞌuitaaꞌ. Teie oovuuꞌ eeꞌnoko oovuraiꞌnange doturotuaruꞌ.”

57 Eeꞌnoko Juꞌkoong ovontunge Jiisuuꞌ aaꞌpauꞌ. “Daꞌ mmeꞌ paꞌnokoꞌ kivora masiraani otoꞌderuaꞌ, arekeeꞌ Eebaraamiꞌ, teronung masikung ooveuꞌ ee?” 58 Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Masikaꞌ naurampimang, tero Eebaraamiꞌ mmeꞌ pontoꞌaravaruko ning oꞌnoi oꞌnomaung† Tee kara “Oꞌnoi Oꞌnomaung” tee Kumponing bakaang miring-pinaꞌ taara Juꞌ biikanaꞌkoo. Ooveai Pupuꞌ 4:26; Toro 3:6; Maatiuꞌ 22:32. oꞌnokoꞌnung.”

59 Teeꞌ minkuvuioꞌ tee kapananka ukuauꞌ tee tooꞌpaavaꞌnaang, teka Jiisuuꞌ bakuꞌarara tenkenuuꞌ dootuuꞌnava pankava-ita.