1 Kwasɨg ikɨn ye narɨmnar mɨnə a, Yesu rɨmnəviəfugɨn ye nu apa Lugun Galili e kamni kɨmə Lugun Taebirias. 2 Kɨni narmamə khapsaah kɨmnhakwasɨg kɨn, meinai kɨmɨsəm nɨmtətien rɨpsaah yamə mɨne In ramor tuk nor-huvəyen narmamə yamə mɨne kamhamhə. 3 Kɨni Yesu rɨmnhaktə fiak ye tukwas, mɨsəkwətə iriə kafan narmamə mɨnə. 4 Ye nɨpɨg a, lafet kɨrik kape nəmə Isrel, kamni kɨmə Pasova, ruauə pakə.

5 Kɨni Yesu rɨvaag pirə məm narmamə khapsaah kamhauə. Kɨni raiyoh Filip mɨmə, “?Tukhavəh hiə nɨmrɨ bred rəmhen tuk narmamə mɨnə a?” 6 Yesu raməgkiar məknakɨn mə tukrəm-ru nhatətəyen kape Filip, mərɨg ruɨrkun ta naha nhagɨn yame tukrɨpior.

7 Kɨni Filip rɨni-pən tukun mə, “!Eh! To kɨsarakikɨn pawk tu handred taosen vatu* Nəgkiarien kape Gris ramni mə “tu handred denari.” ye bred, to rɨpəh nəmhen-hanəmə-yen kɨn narmamə.”

8 Kɨni yermamə kɨrik kape Yesu, naorahi Saemon Pita, nhagɨn e Andru, rɨni-pən tuk Yesu mə, 9 “Kwajikovə kɨrik e ravəh bred kɨrkɨrɨp kɨmnor kɨn bale, mɨne kəmam kɨraru. Mərɨg to rɨpəh nəmhen-əgkəp-ien kɨn narmamə mɨnə e.” 2 King 4:42-44

10 Kɨni Yesu rɨmə, “Hani-pən tuk narmamə kɨsəkwətə.” Ikɨn aikɨn a, mənvhirɨk rɨpsaah ikɨn, kɨni iriə kɨsəkwətə. Narman əmə aikɨn, ipakə tuk faef taosen. 11 Kɨni Yesu rɨmɨvəh bred, mɨni vi vi Kughen tukun. Mɨvəh-si-pən kɨmi narmamə yamə mɨne kasəkwətə. Kɨni mor mɨn nar kɨrikianə əmə ye kəmam, məhi-pən kɨmi narmamə. Kɨsən rəmhen kɨn yame iriə kɨsorkeikei mə tuksən.

12 Kɨmɨsəvɨgɨn ta, tupriə rəsiis, Yesu rɨni-pən tuk kafan narmamə mɨmə, “Havən mhavai-pən nɨpərpər nəvɨgɨnien yame rakwak, tamə rahas.” 13 Apa kupan, bred yame kɨmnor kɨn bale, iriə fam kɨrkɨrɨp, mərɨg kɨmnhapsaah. Narmamə kɨmɨsən mɨsəpəh tɨksɨn. Kɨni narmamə kape Yesu mɨnə kɨmnhavən mɨsəwhai nɨpərpər nəvɨgɨnien, mhavai-pən ye kəmeiru twelef rokrig huvə.

14 Narmamə kɨmɨsəm nɨmtətien yame Yesu rɨmnor, khani mhamə, “Nəfrakɨsien. Profet əfrakɨs e kape Kughen yame profet mɨnə kɨmnhani kupan mə Kughen tukrher-pə kɨn ye tokrei tanə.” Dut 18:15-19

15 Kɨni Yesu ruɨrkun mə narmamə mɨnə a tukhauə mɨsarkut kɨmin mə In tukror king kɨn kapəriə. Kɨni rap, mɨrerɨg-faktə mɨn ye tukwas, maməmɨr In pɨsɨn əmə. Mat 4:8-10; Jon 18:36-37

16 Nɨpɨg mɨrh rivə, narmamə kafan mɨnə kɨmnhavirə mhavən ye lugun. 17 Kɨni rɨnəpɨgnəp, mərɨg Yesu rɨkək. Məkneikɨn, kɨsat-pən ye bot kɨrik, mɨsəsuə mhavirə ye lugun, mhamə tuksəviəfugɨn-pən ye Kapaneam. 18 Kɨni nɨmətag ehuə kɨrik rərer mher-əpu nu, peao-peao rehuə. 19 Kasəsuə mamhavən raməhen kɨn kilometa faef uə sikis† Gris ramni “stadia twenti faef uə toti.”, kɨni mɨsarha-pən mɨsəm Yesu raməriwək ye nɨmar-mar nu, mamuə ipakə tuk bot. Kɨni khagɨn pɨk. 20 Mərɨg In rɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Hapəh nhagɨnien. Yo əmə e.” Mat 14:26; Mak 6:49; Luk 24:37 21 Kɨni rɨkiriə ragien mhamə tukrɨvən ye bot. Nɨpɨg Yesu rɨmnat-pən ye bot, kɨni kɨsakur əmə mɨsəm kwənhavhiak apa ikɨn kɨmnhamə tukhavhiak ikɨn.

22 Kəni rɨkwamer kɨn, narmamə tɨksɨn yamə mɨne kɨmnasəmɨr iriə Yesu ye nɨkar lugun kwənharkun mə bot kɨrikianə əmə rɨmnamərer ifiak e niəv. Kɨni mharkun mə narmamə kape Yesu mɨnə kɨmnhavən ye bot a, mərɨg Yesu rɨmɨpəh nɨvənien iriə miriə. 23 Kɨni narmamə tɨksɨn kɨmnhasɨ-pən ye taon e Taebirias, mɨsəsuə ye bot mɨnə tɨksɨn, mhavhiak ikɨn Yesu Yermaru rɨmɨni vi vi Kughen tuk bred məhi-pən kɨmi narmamə ikɨn. 24 Kɨni narmamə kɨmɨsəm mə Yesu mɨne kafan narmamə mɨnə kwənharkək aikɨn. Məkneikɨn kɨsat-pən ye bot mɨnə tɨksɨn, mhavən apa Kapaneam, mə tuksarha-kɨn Yesu.

25 Narmamə mɨnə a kɨmɨsəviəfugɨn ye lugun, mɨsəm Yesu, mɨsaiyoh In mhamə, “Yhajoun. ?Nɨmnhawor-pən iran mɨne muə eikɨn e?”‡ Swatuk pɨsɨn kɨrik tuk nukreikɨnien nəgkiarien ye v. 25 in e, “Yhajoun. ?Nɨmauə naghen?’

26 Mərɨg Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Yakamni-pre əfrakɨs tuk əmiə mə pəh nien mə nakasarha-kɨn Yo meinai Yo yakamor nɨmtətien, mərɨg naksarha-kɨn Yo meinai nɨmɨsən bred, tɨpmiə rəsiis. 27 Mərɨg rɨpəh nɨhuvəyen mə kapəmiə nəsanɨnien tukrɨrkək tuk nɨvəhyen bred yame pəh nien mə tuk tu tukrahas mɨrkək. Kɨmiə takasəkeikei masəmnhakw tuk nɨvəhyen bred yame ramarə rerɨn. Bred e in e, Yo Ji Yermamə na-jakvəhsi-pre kɨmi əmiə. Yo e Ji Yermamə, Tatə Kughen, rɨmnhajoun mə rɨkin ragien tuk Yo.” Aes 55:2; Jon 6:35, 48

28 Kɨni iriə kɨmɨsaiyoh In mhamə, “?Naha norien yamə mɨne Kughen rorkeikei mə kɨmawə jakasor?”

29 Kɨni Yesu rɨni-pən tuk əriə mə, “Kɨmiə takasəkeikei mɨshatətə irak, mə Kughen rɨmnher-pə kɨn Yo. Nar e in e Kughen rorkeikei.” Jon 6:35; 1 Tes 1:3; 1 Jon 3:23

30 Kɨni iriə kɨmɨsaiyoh mɨn In mhamə, “?Mərɨg Ik takor naha nɨmtətien mə kɨmawə jaksəm kɨni yakshatətə iram tukun? ?Ik takor naha nhagɨn? 31 Nɨpɨg rɨptawə mɨnə kupən kɨmɨseriwək ye tɨpəvsɨk, iriə kɨmɨsən ‘mana.’ Nəgkiarien kɨrik ye Nəkwəkwə kape Kughen ramni mɨmə,

32 Mərɨg Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Yakamni-pre əfrakɨs tuk əmiə mə, pəh nien mə Moses atuk e rɨmɨvəhsi-pre nəvɨgɨnien yame ramsɨ-pən ye rao ye neai, mə taksən. Kafak Tata e in e ravəhsi-pre nəvɨgɨnien əfrakɨs yame ramsɨ-pən ye rao ye neai, mə kɨmiə takasən. 33 Mərɨg in ai bred kape Kughen, in e yermamə yame ramsɨ-pən ye rao ye neai mameiwaiyu-pə ye tokrei tanə. Kɨni bred e in e ravəhsi-pən nɨmraghien kɨmi narmamə ye tanɨmtanə.” Dut 8:3; Mat 4:4; Luk 4:4; Jon 3:13, 31

34 Kɨni iriə kɨmnhani-pən tukun mhamə, “Yemasur, vəh-sipəh bred e kɨmi əmawə kape nɨpɨg m-fam.” Mat 6:11; Jon 4:15

35 Kɨni Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Yo e, yo Bred yame ravəhsi-pən nɨmraghien. Narmamə yamə mɨne kamhauə tuk Yo, to khapəh mɨn nɨsəmkərəvyen. Kɨni narmamə yamə mɨne kashatətə irak, to khapəh mɨn nɨsakwəkwəyen. Jon 4:14; 7:37-39; 8:12; 10:7,11; 11:25; 14:6; 15:1 36 Mərɨg Yo yɨmɨni-pre ta tuk əmiə mə nakasəm pawk Yo, mərɨg nakhapəh nɨshatətəyen irak. 37 Narmamə yamə mɨnə kafak Tatə ravəhsi-pə əriə kɨmi Yo, iriə tukhauə tuk Yo. Kɨni narmamə yamə mɨne tukhauə tuk Yo, to yakpəh nher-yerhav-yen kɨn əriə tuk nɨpɨg kɨrik. Jon 17:2

38 “Meinai pəh nien mə Yo yɨmasɨ-pən ye Rao ye Neai meiwaiyu-pə ye tokrei tanə mə jakor əmə narɨmnar yame yo yakorkeikei. Mərɨg yɨmauə mə jakor narɨmnar mɨnə e yame kafak Tatə rɨmnher-pə kɨn Yo tukun. 39 Kɨni In rɨpəh norkeikeiyen mə jakəpkərhav ye narmamə yamə mɨnə In rɨmnəhi-pə əriə kɨmi Yo. In rorkeikei mə, ye Nɨpɨg Kwasɨg, Yo jakor narmamə mɨnə e tukhamragh mɨn ye nɨmhəyen kapəriə. Jon 17:2,12; 18:9 40 Mərɨg in ai kafak Tatə In rorkeikei mə narmamə m-fam yame kamhavaag-pə tuk Yo e Tɨni, mɨshatətə irak, tukhavəh nɨmraghien rerɨn. Kɨni ye Nɨpɨg Kwasɨg, yo jakor narmamə mɨnə e tukhamragh mɨn ye nɨmhəyen.”

41 Nəmehuə kape Isrel kɨmɨsərɨg nəgkiarien yame Yesu ramni mə In Bred yame ramsɨ-pən ye rao ye neai, meiwaiyu-pə ye tokrei tanə, kɨni kamhani hah In tukun, 42 mhani-pən tuk əriə mɨnə mhamə, “Ah. Kwən e in Yesu, ji Josef. Kɨtawə kharkun kafan tatə mɨne mamə. ?Rhawor e ramni məkneikɨn mə In rɨmasɨ-pən ye rao ye neai meiwaiyu-pə ye tokrei tanə?”

43 Kɨni Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mə, “Rɨkimiə tukrɨpəh nəsɨkien məknenkɨn. 44 Tatə Kughen yame rɨmnher-pə kɨn Yo, to rɨpipəh nɨvi-pəyen yermamə kɨrik ramuə tuk Yo, yermamə to rɨpəh nuəyen tuk Yo. Yermamə to rɨpəh nuə-atukien tuk yo mə jakor in ramragh mɨn ye nɨmhəyen, ye nɨpɨg kwasɨg. Hos 11:4; Jon 6:65; 12:32 45 Nəgkiarien yame profet mɨnə kɨmnharai kupan ye Nəkwəkwə kape Kughen ramni məkneikɨn mə,

52 Nəgkiarien a rɨmnor nəmehuə kape nəmə Isrel kasərer masotgoh kɨmi əriə mɨnə mhamə, “?Rhawor? ?Tukrhawor pən iran mɨne mɨvəhsi-pə nɨpran mə tuksən?”

53 Kɨni Yesu rɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Yakamni-pre əfrakɨs tuk əmiə mə nakpihapəh nɨsənien nɨprak e Ji Yermamə, mɨpihapəh nhanɨmien nɨtawɨk, to nakpihapəh nhavəhyen nɨmraghien rerɨn. 54 Narmamə yamə mɨne tuksən nɨprak, mhanɨm nɨtawɨk tukhavəh nɨmraghien rerɨn. Kɨni ye Nɨpɨg kwasɨg, jakor əriə kamhamragh mɨn ye nɨmhəyen. Sam 63:5 55 Yakaməgkiar məkneikɨn meinai ratuatuk mə narmamə tukasəkeikei mɨsən nɨprak mhanɨm nɨtawɨk. 56 Narmamə yamə mɨne tuksən nɨprak, mhanɨm nɨtawɨk, tukharpɨn-pə ye nɨmraghien kafak. Kɨni Yo jakrɨpɨn-pən mɨn ye nɨmraghien kapəriə. Jon 15:4-7; 1 Jon 3:24; 4:15

57 “Kafak Tatə rɨmnher-pə kɨn Yo yakuə, In nuknei nɨmraghien. Kɨni Yo yakvəh nɨmraghien tukun. Ye norien kɨrikianə əmə mɨn, narmamə yamə mɨne tuksən nɨprak tukhavəh nɨmraghien iran. 58 Yo e bred əfrakɨs, yame ramsɨ-pən ye Rao ye Neai, mameiwaiyu-pə ye tokrei tanə. Bred e rɨpəh nəmhenien kɨn bred kupan yame rɨpmiə mɨnə kɨmɨsən [ye tɨpəvsɨk]. Nar apnapɨg mə iriə kɨmɨsən bred a, mərɨg kwənhamhə ta. Mərɨg narmamə yamə mɨne kasən bred e, iriə tukhavəh nɨmraghien rerɨn.” Jon 6:41,51 59 Yesu rɨmɨni-ərhav nəgkiarien e nɨpɨg rɨmnhajoun narmamə apa ye nimə kape nofugɨnien apa Kapaneam.

60 Narmamə khapsaah kape Yesu kɨmɨsərɨg nəgkiarien e yame Yesu rɨmɨni, mhamə, “!E-he-o! Nəgkiarien e rɨskai pɨk. ?Pa e to rɨni nəfrakɨsien ye kafan nəgkiarien?”

61 Kafan narmamə mɨnə kɨsəsiwən-əsiwən, mərɨg In ruvɨrkun ta nərɨgien kapəriə, mɨni-pən tuk əriə mɨmə, “?Rhawor? ?Nətərɨgien kapəmiə rɨmneiwaiyu tuk nhajounien e kafak uə? 62 ?Mərɨg tukmə naksəm Yo Ji Yermamə yakamrerɨg faktə ye rao ye neai ikɨn yɨmasɨ-pən ikɨn kupan, takhani nəfrakɨsien irak uə nɨkam? Jon 3:31; 17:5 63 Nanmɨn kape Kughen əmə rɨrkun nɨvəhsi-pənien nɨmraghien rerɨn kɨmi narmamə. Yermamə to rɨpəh nɨvəhyen nɨmraghien rerɨn ye nəsanɨnien əmə kafan. Nəgkiarien mɨnə e yakamni-pre tuk əmiə, iriə nəgkiarien yamə mɨne kamhasɨ-pən ye Nanmɨn kape Kughen yame ravəhsi-pən nɨmraghien kɨmi narmamə. Jon 6:68; 2 Kor 3:6 64 Mərɨg kɨmiə tɨksɨn eikɨn e, nakhapəh nɨshatətəyen irak.” (Yesu ramni məkneikɨn meinai In ruɨrkun ta ye nɨrikakunien mə nɨ-pa mɨne khapəh nhaniyen nəfrakɨsien iran, muɨrkun mə iriə pa nhagɨn tukreighaan-pən kɨn In ye kwermɨ tɨkmɨr mɨnə kafan). Jon 2:25 65 Kɨni Yesu rɨmə, “Tuk nar e in e, yakwəni-ta tuk əmiə mə Tatə Kughen to rɨpipəh nɨvi-pəyen yermamə kɨrik ramuə tuk Yo, yermamə to rɨpəh nuəyen tuk Yo.” Jon 3:27; 6:44; 14:6

66 Ye nɨpɨg a, narmamə kape Yesu khapsaah kɨmɨsəpəh In, mhapəh nhakwasɨgien kɨn.

67 Kɨni Yesu rɨmnaiyoh kafan narmamə twelef mɨmə, “?Rhawor irəmiə? ?Kɨmiə mɨn nɨmnhamə taksəpəh Yo uə?”

68 Mərɨg Saemon Pita rɨmɨni-pən tukun mə, “Yermaru. ?Tukmə yaksəpəh Ik, jakhavən tuk pa? Mə ik əmə. Kafam əmə nəgkiarien ravəhsi-pə nɨmraghien rerɨn. Jon 6:63 69 Kɨni kɨmawə yakshatətə iram, mɨnharkun ta mə Ik Yemə Rhakə kape Kughen.” Mak 1:24; 8:27-30; Luk 4:34

70 Kɨni Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mə, “Kɨmiə e narmamə twelef kafak. Yo e yɨmɨrpen əmiə. Mərɨg kɨmiə kɨrik in yarmhə.” Jon 13:2,27 71 (In ramni Judas, ji Saemon Iskariot, meinai in mɨn kɨrik ye narmamə twelef kape Yesu, mərɨg kwasɨg ikɨn, rɨmneighan-pən kɨn In ye kwermɨ tɨkmɨr mɨnə kafan.) Jon 17:12