23
Jamaetning sapliqi
Kimki soqulush yaki késilish tüpeylidin axta qiliwétilgen bolsa, Perwerdigarning jamaitige kirmisun. «Perwerdigarning jamaiti» — bu ibare: birinchidin muqeddes jay aldida bolsun yaki bashqa yerlerde bolsun ibadet sorunlirini, shundaqla Perwerdigar Israilgha tapshurghan héyt-bayramlargha qatnishish imtiyazini körsitidu; ikkinchidin, Israildiki toluq hoquqluq puqralar, yeni emeldar, aqsaqallar yaki soraqchi bolalaydighanlarni körsetse kérek.
«...axta bolup qalghan bolsa Perwerdigarning ibadet jamaitige kirelmes» — qedimki zamanlarda butperesler öz butlirigha sadaqetlikini bildürüsh üchün bezide öz jinsiy ezalirini késiwétetti.
Kimki haramdin tughulghan bolsa Perwerdigarning jamaitige kirelmes; oninchi ewladighiche mundaqlardin héchkim Perwerdigarning jamaitige kirmisun.
Héchbir Ammoniy we ya héchbir Moabiy Perwerdigarning jamaitige kirmisun; oninchi ewladighiche ulardin héchkim Perwerdigarning jamaitige hergiz kirmisun. Neh. 13:1 Seweb shuki, siler Misirdin chiqqininglarda ular aldinglargha yémeklik, su élip chiqmidi we silerge ziyankeshlik qilishqa silerni qarghisun dep, Aram-Naharaimdiki Pétorluq Béorning oghli Balaamni yallidi. «ular aldinglargha yémeklik, su élip chiqmidi» — ibraniy tilida «ular aldinglargha nan, su élip chiqmidi».   Chöl. 22-24 Lékin Perwerdigar Xudayinglar bolsa Balaamning sözini anglimay, belki siler üchün qarghishni beriketke aylanduruwetti; chünki Perwerdigar Xudayinglar silerge muhebbet baghlighan. Siler hemme künliringlarda Ammoniylar we Moabiylarning aman-ésenliki we bextini hergiz istimenglar.
Lékin Édomiylar qérindishinglar bolghach, ulargha nepret bilen qarimanglar. Misirliqlarghimu nepret bilen qarimanglar, chünki siler ularning zéminida musapir bolup turghanidinglar. Bularning üchinchi ewladidin tughulghan balilar Perwerdigarning ibadet jamaitige kirse bolidu.
 
Shexsiy taziliq
Düshmenliringge qarshi jengge chiqip chédir tikseng, herxil napakliqtin éhtiyat qilghin. 10 Eger aranglarda kéchisi birsi chüshide Sheytan atlap napak bolghan bolsa, u chédirgahdin chiqip ketsun; chédirgahqa udulla kirmisun; «Sheytan atlap» — biz mushu sözni terjimimizde ishletkinimiz Sheytanning bu ishqa mes’ul ikenlikini körsetkinimiz yoq. Oqurmenler bu sözge tonush bolghanliqi üchün ishlettuq, xalas. 11 kechqurun kirgende u sugha chüshüp, kün patqanda chédirgahgha yénip kirsun.
12  Hajitinglar üchün chédirgahning sirtida bir jayinglar bolsun; teretke shu yerge béringlar. 13 Saymanliring ichide bir gürjek bolsun; sen sirtta teretke oltursang, uning bilen örek kolap teritingni kömüwet. 14 Chünki Perwerdigar Xudaying séni qutquzushqa, düshmenliringni aldinglargha tapshurushqa chédirgahing otturisida yüridu; shunga séning chédirgahing pak bolsun. Bolmisa U séningkide birer paskiniliq körse sendin ayrilip kétishi mumkin.
 
Qullargha qandaq muamile qilish
15 Öz xojisidin qéchip yéninggha kelgen qulni öz xojisigha tutup bermigin. 16 U aranglarda siler bilen bille turup, qaysi sheherning derwazisi ichide qaysi yerni tallisa, shu yerde tursun. Siler uninggha zulum qilmanglar.
17 Israilning qizlirining arisida héchbir pahishe bolmisun, Israilning oghullirining arisida héchbir pahishe hezilek bolmisun. 18 Bir qesemni beja keltürmek üchün Perwerdigar Xudayinglarning öyige pahishining pulini yaki hezilekning pulini keltürmigin; chünki bu ikkisi Perwerdigar Xudayingning aldida yirginchliktur. «hezilek» — ibraniy tilida «it». Ayette alahide közde tutulghini butpereslik yolida pahishe bolup ténini satquchilar.
 
Ösüm we qesemler toghruluq
19 Siler öz qérindishinglardin ösüm almanglar; pulning ösümi bolsun, ashliqning ösümi bolsun yaki herqandaq ösüm alghudek bashqa nersining ösümini alsanglar bolmaydu. Mis. 22:25; Law. 25:36; Neh. 5:2-13; Luqa 6:34, 35 20 Emma chetelliktin ösüm alsanglar bolidu, lékin qérindishinglardin héch ösüm almanglar. Shundaq qilsanglar Perwerdigar Xudayinglar siler uni igileshke kiridighan zéminda, qolliringlarning barliq emgikide silerge beriket béridu.
21 Sen Perwerdigar Xudaying aldida bir nersini atashqa qesem qilghan bolsang, uninggha emel qilishqa hayal qilma. Bolmisa, Perwerdigar Xudaying uni sendin telep qilghinida gunahkar bolisen. Chöl. 30:3 22 Lékin eger sen bir nersini atashqa qesem qilmisang, u sanga héch gunah bolmaydu.
23 Aghzingdin chiqqan’gha emel qilghin; Perwerdigar Xudayinggha qesem qilip atighiningni, yeni aghzingning sözi boyiche ixtiyariy hediyengni sunushung kérek.
24 Sen qoshnangning talliqigha kirseng xalighiningche yep toyun, emma qacha-quchanggha élip mangmighin.
25 Qoshnangning pishqan ziraetlikige kirseng, qolung bilen ziraetning béshini üzüp alsang bolidu; emma qoshnangning ziraetlirige orghaq salghuchi bolma. Mat. 12:1
 
 

23:1 «Perwerdigarning jamaiti» — bu ibare: birinchidin muqeddes jay aldida bolsun yaki bashqa yerlerde bolsun ibadet sorunlirini, shundaqla Perwerdigar Israilgha tapshurghan héyt-bayramlargha qatnishish imtiyazini körsitidu; ikkinchidin, Israildiki toluq hoquqluq puqralar, yeni emeldar, aqsaqallar yaki soraqchi bolalaydighanlarni körsetse kérek. «...axta bolup qalghan bolsa Perwerdigarning ibadet jamaitige kirelmes» — qedimki zamanlarda butperesler öz butlirigha sadaqetlikini bildürüsh üchün bezide öz jinsiy ezalirini késiwétetti.

23:3 Neh. 13:1

23:4 «ular aldinglargha yémeklik, su élip chiqmidi» — ibraniy tilida «ular aldinglargha nan, su élip chiqmidi».

23:4 Chöl. 22-24

23:10 «Sheytan atlap» — biz mushu sözni terjimimizde ishletkinimiz Sheytanning bu ishqa mes’ul ikenlikini körsetkinimiz yoq. Oqurmenler bu sözge tonush bolghanliqi üchün ishlettuq, xalas.

23:18 «hezilek» — ibraniy tilida «it». Ayette alahide közde tutulghini butpereslik yolida pahishe bolup ténini satquchilar.

23:19 Mis. 22:25; Law. 25:36; Neh. 5:2-13; Luqa 6:34, 35

23:21 Chöl. 30:3

23:25 Mat. 12:1