14
Abramning Lutni qutquzushi
1 Shinarning padishahi Amrafel, Ellasarning padishahi Arioq, Élamning padishahi Kédorlayomer we Goyimning padishahi Tidalning künliride shu weqe boldiki, 2 ular birliship Sodomning padishahi Béra, Gomorraning padishahi Birsha, Admahning padishahi Shinab, Zeboimning padishahi Shem’éber we Béla (yeni Zoar)ning padishahigha qarshi hujumgha atlandi. 3 Bu beshining hemmisi kéliship Siddim wadisigha, yeni «Shor Déngizi» wadisigha yighildi.□ «Shor déngizi» — « Ölük Déngiz» depmu atilidu. 4 Ular on ikki yil Kédorlayomerge béqindi boldi, on üchinchi yilgha kelgende, Kédorlayomerge qarshi isyan kötürdi.
5 On tötinchi yili Kédorlayomer we uninggha ittipaqdash bolghan padishahlar hemmisi yighilip, Ashtarot-Karnaim dégen yerde Refayiylargha, shundaqla Ham dégen yerde Zuziylargha, Shaweh-Kiriatayimda Émiylargha hujum qilip ularni yengdi;■ Yar. 15:20; Qan. 2:10,11. 6 andin ular Horiylarni ularning Séir téghida meghlup qilip, chölning yénidiki El-Paran’ghiche sürüp-toqay qildi. 7 Arqidinla, ular En-Mishpatqa (yeni Qadeshke) yénip kélip, Amaleklerning pütkül yurtini bulang-talang qildi; Hazazon-Tamarda olturushluq Amoriylarnimu hujum qilip meghlup qildi. 8 Shuning bilen Sodomning padishahi, Gomorraning padishahi, Admahning padishahi, Zeboimning padishahi we Bélaning (yeni Zoarning) padishahi chiqip, Siddim wadisida ulargha qarshi jeng qilishqa sep tizdi; 9 mushu besheylen Élamning padishahi Kédorlayomer, Goyimning padishahi Tidal, Shinarning padishahi Amrafel, Ellasarning padishahi Arioq qatarliqlar bilen soqushti; yeni töt padishah bilen besh padishah özara soqushti. 10 Siddim wadisidiki hemmila yerde qarimay orekliri bar idi. Sodom we Gomorraning padishahliri qéchip, oreklerge chüshüp ketti. Emma qalghanlar bolsa taghqa qéchip ketti.
11 Ghalib kelgen töt padishah bolsa Sodom bilen Gomorraning hemme mal-mülkini we barliq ozuq-tülükini élip ketti. 12 Ular yene Abramning jiyeni Lutnimu malliri bilen qoshup élip ketti; chünki u Sodomda olturaqlashqanidi.
13 Halbuki, qutulup qalghan birsi bérip bu ishlarni ibraniy Abramgha éytti. Shu chaghda u Amoriy Mamrening dubzarliqining yénida turatti. Mamre bolsa Eshkol we Anerning akisi idi; bu ücheylen Abram bilen ittipaqdash idi.□ «ibraniy» — bu yerde «ibraniy» dégen söz birinchi qétim tilgha élin’ghan. «ibraniy» dégen söz töwendikidek ikki xil menide bolushi mumkin: — (1) Ibrahim Éber dégen kishining ewladi (21:10); (2) «ötküchi». «Ibraniy» dégenning belkim «abar» («ötmek») dégen péil bilen munasiwiti bolushi mumkin. Ibrahim Qanaan zéminda turuwatqanlargha nisbeten «deryadin ötken kishi» — démek, u «ulugh derya» (Efrat deryasi)din ötüp kelgen kishi idi. «bu ücheylen Abram bilen ittipaqdash idi» — sel toghriraq terjime qilsaq «Abram bu ücheylen bilen ittipaqdash idi». ■ Yar. 13:18. 14 Abram qérindishining esir bolup qalghanliqini anglap, öz öyide tughulghan, alahide terbiyilen’gen üch yüz on sekkiz ademni bashlap chiqip, töt padishahni qoghlap dan’ghiche bardi.□ «Abram ... töt padishahni qoghlap dan’ghiche bardi» — texminen 150-200 kilométrghiche qoghlighan. 15 Kéchisi u ademlirini guruppilargha bölüp, ular bilen birlikte hujum qilip ularni meghlup qilip, ularni Demeshqning shimal teripidiki Hobah dégen jayghiche qoghlap bérip, 16 pütkül olja alghan mal-mülükni qayturuwaldi; öz qérindishi Lutni, uning mal-mülki we xotun-qizlirini, shundaqla barliq qalghan ademlerni yandurup keldi.
Melkizedekning Abramgha bext tilishi
17 Abram Kédorlayomer we uning bilen ittipaqdash padishahlarni meghlup qilip, qaytip kelgende, Sodomning padishahi Shaweh wadisi (yeni Xan wadisi)gha uning aldigha chiqti. 18 Salémning padishahi Melkizedekmu nan bilen sharab élip aldigha chiqti. U zat bolsa, Hemmidin Aliy Tengrining kahini idi;□ «Melkizedek» — bu zat toghruluq «Zebur» 110-küydiki izahatlarni, shundaqla «Ibraniylargha»diki 5-7-bablarni we shularning izahatliri, «qoshumche söz»inimu körüng. ■ Ibr. 7:1, 2, 3. 19 u Abramni bext-beriketlep: — «Abram asman bilen zéminning Igisi bolghan Hemmidin Aliy Tengri teripidin beriketlensun!□ «Asman bilen zéminning Igisi» — yaki «asman bilen zéminning Yaratquchisi». 20 Shundaqla düshmenliringni öz qolunggha tapshurghan Hemmidin Aliy Tengrige Hemdusana oqulghay!» — dédi.
Abram bolsa gheniymet alghan nersilerning ondin birini uninggha berdi.
21 Andin Sodomning padishahi Abramgha: — Ademlerni manga bergeyla, gheniymetlerni özlirige alghayla, — dédi.
22 Lékin Abram Sodomning padishahigha jawab bérip: — Men bolsam asman bilen zéminning Igisi bolghan Hemmidin Aliy Tengri Perwerdigargha qol kötürüp qesem qilghanmenki, 23 men sendin hetta bir tal yip ne bir tal boghquchinimu ne séning bashqa herqandaq nersengni almaymen; bolmisa, sen kéyin: «men Abramni bay qilip qoydom» déyishing mumkin.
24 Shunga yigitlirimning yégen-ichkini, shundaqla manga hemrah bolghanlar, yeni Aner, Eshkol we Mamrelerge tégishlik ülüshtin bashqa, men gheniymettin héchnerse almaymen; shular özlirige tégishlik ülüshini alsun, — dédi.□ «yigitler» — Ibrahimning öz xizmetkarlirini körsitidu. Ibrahimning hemrahliri Aner, Eshkol we Mamre belkim Perwerdigargha étiqad qilghuchilar bolmighachqa, Ibrahim özige qoyghan qattiq telepni (héch gheniymet almaymen dégendek) ularning üstige qoymaydu.
□14:3 «Shor déngizi» — « Ölük Déngiz» depmu atilidu.
■14:5 Yar. 15:20; Qan. 2:10,11.
□14:13 «ibraniy» — bu yerde «ibraniy» dégen söz birinchi qétim tilgha élin’ghan. «ibraniy» dégen söz töwendikidek ikki xil menide bolushi mumkin: — (1) Ibrahim Éber dégen kishining ewladi (21:10); (2) «ötküchi». «Ibraniy» dégenning belkim «abar» («ötmek») dégen péil bilen munasiwiti bolushi mumkin. Ibrahim Qanaan zéminda turuwatqanlargha nisbeten «deryadin ötken kishi» — démek, u «ulugh derya» (Efrat deryasi)din ötüp kelgen kishi idi. «bu ücheylen Abram bilen ittipaqdash idi» — sel toghriraq terjime qilsaq «Abram bu ücheylen bilen ittipaqdash idi».
□14:14 «Abram ... töt padishahni qoghlap dan’ghiche bardi» — texminen 150-200 kilométrghiche qoghlighan.
□14:18 «Melkizedek» — bu zat toghruluq «Zebur» 110-küydiki izahatlarni, shundaqla «Ibraniylargha»diki 5-7-bablarni we shularning izahatliri, «qoshumche söz»inimu körüng.
□14:19 «Asman bilen zéminning Igisi» — yaki «asman bilen zéminning Yaratquchisi».
□14:24 «yigitler» — Ibrahimning öz xizmetkarlirini körsitidu. Ibrahimning hemrahliri Aner, Eshkol we Mamre belkim Perwerdigargha étiqad qilghuchilar bolmighachqa, Ibrahim özige qoyghan qattiq telepni (héch gheniymet almaymen dégendek) ularning üstige qoymaydu.