29
Ⱨarun wǝ uning oƣullirining kaⱨinliⱪⱪa ayrilixi
1 Ularning Manga muⱪǝddǝs ⱪilinip, kaⱨinliⱪ hizmitimdǝ boluxi üqün mundaⱪ ixni ada ⱪilixing kerǝk: — sǝn bir yax ǝrkǝk torpaⱪ bilǝn ikki ⱪoqⱪarni talla (ⱨǝmmisi bejirim bolsun) ■ Law. 8:2; 9:2 2 ⱨǝmdǝ petir nan, zǝytun meyi ilǝxtürülgǝn petir toⱪaq wǝ zǝytun meyi sürülüp mǝsiⱨlǝngǝn petir ⱨǝmǝk nanlarni tǝyyarla, bularning ⱨǝmmisini buƣday unidin ⱪilƣin; □ «toⱪaq» — ibraniy tilida bu sɵz yaki ⱨalⱪisiman yaki qǝkküq bilǝn texilgǝn birhil nanlarni kɵrsitidu. 3 nanlarning ⱨǝmmisini bir sewǝtkǝ selip, sewǝtni, torpaⱪni wǝ ikki ⱪoqⱪarni billǝ ⱨǝdiyǝ ⱪilip kǝltürgin.
4 Sǝn Ⱨarun wǝ uning oƣullirini jamaǝt qedirining kirix eƣiziƣa yeⱪin elip kelip, ularni su bilǝn yuƣin; 5 andin kiyimlirini elip kelip, Ⱨarunƣa halta kɵnglǝk, ǝfod toni wǝ ǝfodni kiydürgin, ⱪoxenni taⱪiƣin; andin beligǝ ǝfodning kǝxtilǝngǝn bǝlweƣini baƣliƣin. □ «ǝfod toni» — tonning ǝfod bilǝn ziq munasiweti bolƣaqⱪa, bǝzi yǝrlǝrdǝ «ǝfod toni» deyilidu. 6 Bexiƣa sǝllini yɵgǝp, sǝlligǝ muⱪǝddǝs otuƣatni taⱪap ⱪoyƣin. 7 Andin mǝsiⱨlǝx meyini elip, bexiƣa ⱪuyup uni mǝsiⱨligin.■ Mis. 30:25
8 Andin sǝn uning oƣullirini elip kelip, ularƣa halta kɵnglǝklǝrni kiydürgin; 9 ularƣa, yǝni Ⱨarun wǝ uning oƣulliriƣa bǝlwaƣlarni baƣlap, egiz bɵklǝrni kiydürgin. Xuning bilǝn ǝbǝdiy bǝlgilimǝ boyiqǝ, kaⱨinliⱪ hizmiti ularningki bolidu; xundaⱪ ⱪilip, sǝn Ⱨarun bilǝn uning oƣullirini Hudaƣa muⱪǝddǝs ⱪilip ayrip tǝyinligin.
10 — Sǝn torpaⱪni jamaǝt qedirining aldiƣa elip kǝlgin; elip kǝlginingdǝ Ⱨarun bilǝn uning oƣulliri ⱪollirini torpaⱪning bexiƣa ⱪoysun. □ «ⱪollirini torpaⱪning bexiƣa ⱪoysun — Tǝwrat wǝ Injil dǝwridimu «ⱪollarni baxⱪa ⱪoyux» ⱪol ⱪoyƣuqilarning ⱪol ⱪoyulƣuqi bilǝn bir tǝrǝptǝ turidiƣanliⱪi yaki uning ornida bolidiƣanliⱪini bildüridu. Muxu yǝrdǝ Ⱨarun wǝ oƣullirining «ⱪollirini baxⱪa ⱪoyux»i «biz muxu ⱪurbanliⱪⱪa ohxax Hudaƣa mutlǝⱪ atalƣanmiz» degǝnni bildürmǝkqi bolidu. ■ Law. 1:3 11 Andin sǝn bu torpaⱪni Pǝrwǝrdigarning aldida, jamaǝt qedirining kirix eƣizining yenida boƣuzliƣin; 12 torpaⱪning ⱪenidin elip barmiⱪing bilǝn uni ⱪurbangaⱨning münggüzlirigǝ sürüp, ⱪalƣan ⱪanning ⱨǝmmisini ⱪurbangaⱨning tüwigǝ tɵküp ⱪuyƣin. 13 Iq ⱪarnini yɵgǝp turƣan barliⱪ mayni, xundaⱪla jigǝrning üstidiki qawa may, ikki bɵrǝk wǝ ularning üstidiki mayni ajritip bularni ⱪurbangaⱨta kɵydürgin. 14 Torpaⱪning gɵxi, terisi wǝ tezikini bolsa qedirgaⱨning sirtiƣa elip qiⱪip, otta kɵydürüwǝtkin; bu gunaⱨ ⱪurbanliⱪi bolidu.■ Law. 4:12; Ibr. 13:11
15 Andin sǝn ⱪoqⱪarlarning birini elip kǝlgin; Ⱨarun bilǝn uning oƣulliri ⱪollirini ⱪoqⱪarning bexiƣa ⱪoysun; 16 andin sǝn bu ⱪoqⱪarni boƣuzlap, uning ⱪenidin ⱪurbangaⱨning üsti ⱪismining ǝtrapiƣa sǝpkin. ■ Ibr. 9:12,19 17 Ⱪoqⱪarni parqilap, uning iq ⱪarni bilǝn paqaⱪlirini yuyup, ularni gɵx parqiliri wǝ baxning üstigǝ ⱪoyup, 18 pütün ⱪoqⱪarni ⱪurbangaⱨta kɵydürgin. Bu Pǝrwǝrdigarƣa atalƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ — ot arⱪiliⱪ sunulidiƣan, Pǝrwǝrdigarƣa huxbuy yǝtküzidiƣan ⱨǝdiyǝ bolidu. 19 Keyin sǝn ikkinqi ⱪoqⱪarni elip kǝlgin; Ⱨarun wǝ uning oƣulliri ⱪollirini ⱪoqⱪarning bexiƣa ⱪoysun. 20 Andin bu ⱪoqⱪarni boƣuzlap ⱪenidin elip, Ⱨarunning ong ⱪuliⱪining yumxiⱪiƣa, uning oƣullirining ong ⱪuliⱪining yumxiⱪiƣa, ularning ong ⱪollirining qong barmiⱪi bilǝn ong putlirining qong barmiⱪiƣa sürkǝp ⱪoyƣin, ⱪalƣan ⱪanni ⱪurbangaⱨning üsti ⱪismining ǝtrapiƣa sǝpkin. □ «ⱪuliⱪining yumxiⱪiƣa» — yaki «ⱪuliⱪining uqiƣa». 21 Andin ⱪurbangaⱨ üstidiki ⱪandin wǝ mǝsiⱨlǝx meyidin elip, Ⱨarunning üstigǝ, uning kiyimlirigǝ, xuningdǝk uning oƣullirining üstigǝ wǝ ularning kiyimlirigimu sǝpkin. Xundaⱪ ⱪilip u wǝ uning kiyimliri, uning oƣulliri wǝ ularning kiyimlirimu uning bilǝn tǝng Hudaƣa atap muⱪǝddǝs ⱪilinƣan bolidu.
22 Andin sǝn ⱪoqⱪarning meyi, ⱪuyruⱪ meyi, iq ⱪarnini yɵgǝp turƣan barliⱪ may, jigǝrning üstidiki qawa may, ikki bɵrǝk wǝ ularning üstidiki mayni qiⱪar ⱨǝmdǝ ong arⱪa putini alƣin — (qünki bu ⱪoqⱪar kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx ⱪurbanliⱪiƣa atalƣan ⱪoqⱪardur) — 23 — buningdin baxⱪa sǝn Pǝrwǝrdigarning aldida ⱪoyulƣan petir nan sewitidin bir girdini, zǝytun meyi ilǝxtürülgǝn petir toⱪaqtin birni wǝ petir ⱨǝmǝk nandin birni elip, 24 bularning ⱨǝmmisini Ⱨarunning ⱪolliriƣa wǝ uning oƣullirining ⱪolliriƣa ⱪoyup, ularni «pulanglatma ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ Pǝrwǝrdigarning aldida pulanglatⱪuzƣin. 25 Andin sǝn bularni ularning ⱪolliridin tapxurup elip, Pǝrwǝrdigarning aldida huxbuy qiⱪarsun dǝp, ⱪurbangaⱨtiki kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪning üstidǝ ⱪoyup kɵydürgin. Bu ot arⱪiliⱪ Pǝrwǝrdigarƣa sunulƣan ⱨǝdiyǝ bolidu.
26 Sǝn Ⱨarunni kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx ⱪurbanliⱪiƣa atalƣan ⱪoqⱪarning tɵxini elip «pulanglatma ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurida pulanglatⱪin; bu sening ülüxüng bolidu. □ «pulanglatma ⱨǝdiyǝ» — Pǝrwǝrdigarning aldida egiz kɵtürüp alaⱨidǝ pulanglatⱪan ⱨǝdiyǝdur. «Pulanglatma ⱨǝdiyǝ» adǝttǝ barliⱪ kaⱨinlarƣa tǝwǝ bolidu. 27 Xuningdǝk, sǝn kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx ⱪurbanliⱪiƣa atalƣan ⱪoqⱪarning «pulanglatma ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ pulanglitilƣan tɵxi bilǝn «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ egiz kɵtürüp pulanglitilƣan arⱪa putini, yǝni Ⱨarun wǝ uning oƣulliriƣa beƣixlanƣan xu ülüxlǝrni «muⱪǝddǝs» dǝp ayrip bekitkin. □ «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» — kaⱨin yaki ⱨǝdiyǝni sunƣan kixi Pǝrwǝrdigarning aldiƣa ikki ⱪollap alaⱨidǝ egiz kɵtürüp atiƣan ⱨǝdiyǝ. «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» adǝttǝ ⱪurbanliⱪⱪa mǝs’ul kaⱨinƣa tǝwǝ bolidu. 28 Xuning bilǝn bu nǝrsilǝr ǝbǝdiy bǝlgilimǝ boyiqǝ Israillar tǝripidin Ⱨarun wǝ oƣulliriƣa beƣixlanƣan nesiwǝ bolidu; qünki u kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝdur. Bular Israillar tǝripidin sunulidiƣan inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪliridin ayrip qiⱪilip, ularning Pǝrwǝrdigarƣa atap «egiz kɵtürgǝn ⱨǝdiyǝ»si ⱨesablinip, «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» bolidu.■ Law. 7:31,34; 10:14
29 Ⱨarunning muⱪǝddǝs kiyimlirigǝ keyin oƣulliri warisliⱪ ⱪilidu. Ular mǝsiⱨlinip, kaⱨinliⱪⱪa tǝyinlǝngǝndǝ xu kiyimlǝrni kiysun. 30 Oƣullirining ⱪaysisi uning ornini besip kaⱨin bolsa, jamaǝt qediriƣa kirip muⱪǝddǝs jayning iqidǝ hizmǝtkǝ kirixkǝndǝ, bu kiyimlǝrni uda yǝttǝ kün kiyip yürsun.
31 Sǝn kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx ⱪurbanliⱪiƣa atalƣan ⱪoqⱪarni elip, uning gɵxini muⱪǝddǝs jayda pixurƣin; □ «muⱪǝddǝs jay» — muxu yǝrdǝ ibadǝt qedirning ⱨoylisini kɵrsitidu («Law.» 8:31ni kɵrüng). «pixurƣin» — yaki «ⱪaynatⱪin». 32 andin Ⱨarun wǝ oƣulliri ⱪoqⱪarning gɵxi bilǝn sewǝttiki nanlarni jamaǝt qedirining kirix eƣizida yesun; ■ Law. 8:31; 24:9 33 ular ɵzlirining kaⱨinliⱪⱪa tǝyinlinixidǝ Hudaƣa atap muⱪǝddǝs ⱪilinƣanda kafarǝtkǝ ixlitilgǝn nǝrsilǝrni yesun, lekin bular muⱪǝddǝs bolƣaqⱪa, yat kixi buningdin ⱨeqnemini yemisun. □ «yat kixi» — muxu yǝrdǝ kaⱨin bolmiƣan kixini kɵrsitidu. ■ Law. 10:14; Mat. 12:4 34 Əgǝr kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx ⱪurbanliⱪ gɵxidin yaki nandin ǝtigǝ azraⱪ exip ⱪalsa, exip ⱪalƣanni otta kɵydürüwǝt; bular muⱪǝddǝs bolƣaqⱪa, ⱨeqkim uningdin yesǝ bolmaydu.
35 Sǝn xu tǝriⱪidǝ Ⱨarun wǝ uning oƣulliri toƣrisida buyruƣinimning ⱨǝmmisini bǝja kǝltürüp, uda yǝttǝ küngiqǝ ularni kaⱨinliⱪⱪa tiklǝx wǝzipisini ada ⱪilƣin. 36 Ⱨǝr küni kafarǝt ⱪilinixⱪa gunaⱨ ⱪurbanliⱪi süpitidǝ bir torpaⱪni sunƣin. Ⱪurbangaⱨning ɵzini gunaⱨtin pak ⱪilixⱪa uning üqünmu kafarǝt kǝltürgin, muⱪǝddǝs ⱪilinsun dǝp, uni zǝytun meyi bilǝn mǝsiⱨligin. 37 Yǝttǝ küngiqǝ sǝn ⱪurbangaⱨ üqün kafarǝt kǝltürüp, uni muⱪǝddǝs ⱪilƣin. Buning bilǝn u «ǝng muⱪǝddǝs nǝrsilǝrning biri» ⱨesablinidu; uningƣa tǝgkǝn ⱨǝmmǝ nǝrsǝ muⱪǝddǝs ⱨesablinidu.□ «Buning bilǝn u «ǝng muⱪǝddǝs nǝrsilǝrning biri» ⱨesablinidu; uningƣa tǝgkǝn ⱨǝmmǝ nǝrsǝ muⱪǝddǝs ⱨesablinidu» — muⱪǝddǝs qedirdiki barliⱪ jabduⱪlar «ǝng muⱪǝddǝs» wǝ «muⱪǝddǝs» dǝp bɵlinidu. «Əng muⱪǝddǝs» bolƣanlarƣa tǝgkǝnlǝr xu munasiwǝt bilǝn alaⱨidǝ «Hudaningki» dǝp ⱨesablinatti (30:29, «Law.» 6:18, 27, «Əz.» 46:20nimu kɵrüng). Adǝttǝ xundaⱪ ⱪilƣan kixilǝr ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinixi kerǝk idi; lekin panaⱨ izdigǝnlǝr ⱪurbangaⱨning münggüzlirini tutsa bolatti («1Pad.» 1:50ni kɵrüng).
Kündilik ⱪurbanliⱪ toƣrisida
38 Mana, ⱪurbangaⱨta ⱨǝmixǝ sunidiƣanliring munular: — ⱨǝr küni bir yaxliⱪ ikki ⱪoza ⱪurbanliⱪ ⱪilinsun. ■ Qɵl. 28:3 39 Birini ǝtigǝndǝ, yǝnǝ birini gugumda ⱪurbanliⱪ ⱪilip sunƣin. □ «gugumda» — ibraniy tilida «ikki kǝq ariliⱪida» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu — demǝk, kün petiwatⱪan qaƣdin ⱪarangƣu qüxküqǝ bolƣan ariliⱪtiki waⱪit. 40 Birinqi ⱪoza bilǝn birgǝ zǝytun meyidin bir ⱨinning tɵttin biri ilǝxtürülgǝn buƣday unidin ǝfaⱨning ondin biri wǝ yǝnǝ xarab ⱨǝdiyǝsi süpitidǝ tɵttin bir ⱨin xarab ⱪuxup sunulsun. □ «bir ǝfaⱨ» — tǝhminǝn 2 kürǝ yaki 22 litr. Bir ⱨin tǝhminǝn 3.6 litr. 41 Ikkinqi ⱪozini gugumda sunƣin; uni ǝtigǝnlik ⱪurbanliⱪningkidǝk, huxbuy boluxi üqün ot arⱪiliⱪ Pǝrwǝrdigarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ süpitidǝ axliⱪ ⱨǝdiyǝ wǝ xarab ⱨǝdiyǝ bilǝn ⱪoxup sunƣin. 42 Xu tǝriⱪidǝ bu kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ nǝsildin-nǝsilgǝ jamaǝt qedirining kirix eƣizida Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurida ɵtküzülüp daimliⱪ ⱪurbanliⱪ bolsun; Mǝn Pǝrwǝrdigar xu yǝrdǝ silǝr bilǝn kɵrüxüp, sǝn bilǝn sɵzliximǝn. 43 Xuningdǝk Mǝn xu yǝrdǝ Israillar bilǝn uqriximǝn, xuning bilǝn u jay Mening xan-xǝripim bilǝn muⱪǝddǝs ⱪilinidu. 44 Mǝn jamaǝt qediri bilǝn ⱪurbangaⱨni Ɵzümgǝ atap muⱪǝddǝs ⱪilimǝn; Ⱨarun wǝ uning oƣullirinimu Ɵzümgǝ kaⱨinliⱪ hizmǝttǝ boluxⱪa ayrip muⱪǝddǝs ⱪilimǝn. 45 Xundaⱪ ⱪilip Mǝn Israillarning arisida makan ⱪilip, ularning Hudasi bolimǝn. ■ Mis. 25:8; Law. 26:12; Zǝb. 78:60; Zǝk. 2:14; 2Kor. 6:16; Wǝⱨ. 21:3 46 U waⱪitta ular Mening ularning arisida makan ⱪilixim üqün ularni Misir zeminidin qiⱪirip kǝlgǝn Hudasi Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni bilidu; Mǝn ularning Hudasi Pǝrwǝrdigardurmǝn.
□29:2 «toⱪaq» — ibraniy tilida bu sɵz yaki ⱨalⱪisiman yaki qǝkküq bilǝn texilgǝn birhil nanlarni kɵrsitidu.
□29:5 «ǝfod toni» — tonning ǝfod bilǝn ziq munasiweti bolƣaqⱪa, bǝzi yǝrlǝrdǝ «ǝfod toni» deyilidu.
□29:10 «ⱪollirini torpaⱪning bexiƣa ⱪoysun — Tǝwrat wǝ Injil dǝwridimu «ⱪollarni baxⱪa ⱪoyux» ⱪol ⱪoyƣuqilarning ⱪol ⱪoyulƣuqi bilǝn bir tǝrǝptǝ turidiƣanliⱪi yaki uning ornida bolidiƣanliⱪini bildüridu. Muxu yǝrdǝ Ⱨarun wǝ oƣullirining «ⱪollirini baxⱪa ⱪoyux»i «biz muxu ⱪurbanliⱪⱪa ohxax Hudaƣa mutlǝⱪ atalƣanmiz» degǝnni bildürmǝkqi bolidu.
□29:20 «ⱪuliⱪining yumxiⱪiƣa» — yaki «ⱪuliⱪining uqiƣa».
□29:26 «pulanglatma ⱨǝdiyǝ» — Pǝrwǝrdigarning aldida egiz kɵtürüp alaⱨidǝ pulanglatⱪan ⱨǝdiyǝdur. «Pulanglatma ⱨǝdiyǝ» adǝttǝ barliⱪ kaⱨinlarƣa tǝwǝ bolidu.
□29:27 «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» — kaⱨin yaki ⱨǝdiyǝni sunƣan kixi Pǝrwǝrdigarning aldiƣa ikki ⱪollap alaⱨidǝ egiz kɵtürüp atiƣan ⱨǝdiyǝ. «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» adǝttǝ ⱪurbanliⱪⱪa mǝs’ul kaⱨinƣa tǝwǝ bolidu.
□29:31 «muⱪǝddǝs jay» — muxu yǝrdǝ ibadǝt qedirning ⱨoylisini kɵrsitidu («Law.» 8:31ni kɵrüng). «pixurƣin» — yaki «ⱪaynatⱪin».
□29:33 «yat kixi» — muxu yǝrdǝ kaⱨin bolmiƣan kixini kɵrsitidu.
□29:37 «Buning bilǝn u «ǝng muⱪǝddǝs nǝrsilǝrning biri» ⱨesablinidu; uningƣa tǝgkǝn ⱨǝmmǝ nǝrsǝ muⱪǝddǝs ⱨesablinidu» — muⱪǝddǝs qedirdiki barliⱪ jabduⱪlar «ǝng muⱪǝddǝs» wǝ «muⱪǝddǝs» dǝp bɵlinidu. «Əng muⱪǝddǝs» bolƣanlarƣa tǝgkǝnlǝr xu munasiwǝt bilǝn alaⱨidǝ «Hudaningki» dǝp ⱨesablinatti (30:29, «Law.» 6:18, 27, «Əz.» 46:20nimu kɵrüng). Adǝttǝ xundaⱪ ⱪilƣan kixilǝr ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinixi kerǝk idi; lekin panaⱨ izdigǝnlǝr ⱪurbangaⱨning münggüzlirini tutsa bolatti («1Pad.» 1:50ni kɵrüng).
□29:39 «gugumda» — ibraniy tilida «ikki kǝq ariliⱪida» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu — demǝk, kün petiwatⱪan qaƣdin ⱪarangƣu qüxküqǝ bolƣan ariliⱪtiki waⱪit.
□29:40 «bir ǝfaⱨ» — tǝhminǝn 2 kürǝ yaki 22 litr. Bir ⱨin tǝhminǝn 3.6 litr.
■29:45 Mis. 25:8; Law. 26:12; Zǝb. 78:60; Zǝk. 2:14; 2Kor. 6:16; Wǝⱨ. 21:3