23
Oⱨolaⱨ ⱨǝm Oⱨolibaⱨ — ikki ayal toƣruluⱪ bolƣan tǝmsil
1 Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip xundaⱪ deyildi: —
2 I insan oƣli, bir anidin tuƣulƣan ikki ayal bar ikǝn; 3 ular Misir zeminidǝ paⱨixilik ⱪilƣan; ular yaxliⱪta paⱨixilik ⱪilƣan; xu yǝrdǝ ularning kɵksiliri mijiⱪlinip, ⱪizliⱪ ǝmqǝk topqiliri silanƣan. ■ Əz. 20:8 4 Ularning isimliri bolsa, qongining Oⱨolaⱨ, kiqikining Oⱨolibaⱨ idi; ular Meningki idi; ular oƣul-ⱪizlarni tuƣⱪan. Samariyǝ bolsa Oⱨolaⱨ, Yerusalem Oⱨolibaⱨdur.□ «Ularning isimliri bolsa, qongining Oⱨolaⱨ, kiqikining Oⱨolibaⱨ idi; ular Meningki idi» — demǝk, Oⱨolaⱨ Israilning ximaliy padixaⱨliⱪini, Oⱨolibaⱨ Yǝⱨudani kɵrsitidu. «Oⱨolaⱨ» — «uning qediri», «Oⱨolibaⱨ» — «mening qedirim uningdidur» degǝn mǝnilǝrdǝ.
5 Oⱨolaⱨ Meningki bolƣan tǝⱪdirdimu yǝnǝ buzuⱪluⱪ ⱪilƣan — u axiⱪliriƣa, yǝni ⱪoxniliri bolƣan Asuriylǝrgǝ pǝs arzu-ⱨǝwǝslǝrdǝ bolƣan; 6 kɵk kiyim kiygǝn, ǝmǝldar-ⱨɵkümdarlar, ⱨǝmmisi kelixkǝn yigitlǝr, atⱪa mingǝn qǝwǝndazlar idi. 7 U ɵz buzuⱪluⱪini ularning üstigǝ beƣixliƣan; ularning ⱨǝmmisi Asuriyǝning esilzadiliri idi; ɵz arzu-ⱨǝwǝslirini barliⱪ ⱪozƣatⱪanlar bilǝn wǝ ularning barliⱪ mǝbudliri bilǝn u ɵzini bulƣiƣan.□ «U ɵz buzuⱪluⱪini ularning üstigǝ beƣixliƣan; ularning ⱨǝmmisi Asuriyǝning esilzadiliri idi» — yaki «U ɵz buzuⱪluⱪini ularning üstigǝ beƣixliƣan; ularning ⱨǝmmisini Asuriyǝning esilzadilirigǝ beƣixliƣan». 8 U yǝnila Misirda bolƣan paⱨixilikliridin waz kǝqmidi; qünki uning yaxliⱪida axu yǝrdikilǝr uning bilǝn billǝ yatti, ⱪizliⱪ kɵksilirini silap, ɵz buzuⱪluⱪlirini uning üstigǝ tɵkti. 9 Xunga Mǝn uni ɵz axnilirining, yǝni uning arzu-ⱨǝwǝslirini ⱪozƣatⱪan Asuriylǝrning ⱪoliƣa tapxurdum; ■ 2Pad. 17; 18 10 ular uning nomusini axkarilap, uning oƣul-ⱪizlirini elip ketip, uni ⱪiliqlap ɵltürüwǝtti; u ayallar arisida yaman ataⱪⱪa ⱪaldi; uning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirilip jazalandi.
Oⱨolibaⱨ
11 Uning singlisi Oⱨolibaⱨ buni kɵrüp turupmu, arzu-ⱨǝwǝsliridǝ ⱨǝdisidin tehimu buzuⱪ, paⱨixilikliri ⱨǝdisiningkidin kɵp bolup kǝtti. 12 U ɵz ⱪoxniliri bolƣan Asuriylǝrgǝ pǝs arzu-ⱨǝwǝslǝrni ⱪozƣatⱪan; ular ǝmǝldar-ⱨɵkümdarlar, ⱨǝxǝmǝtlik sawut, formilarni kiygǝn, atⱪa mingǝn qǝwǝndazlar, ularning ⱨǝmmisi kelixkǝn yigitlǝr idi. ■ 2Pad. 16:7 13 Mǝn uning bulƣinip kǝtkǝnlikini kɵrdum; ular ikkilisi bir yolluⱪ idi.
14 U uning paⱨixiliklirini axurdi; qünki u tamda pǝrǝng bilǝn sürǝtlǝngǝn adǝmlǝrni, yǝni Kaldiylǝrning rǝsimlirini kɵrdi; 15 ularning bǝlliri potilar bilǝn oralƣan, bexiƣa ⱪuyruⱪluⱪ sǝllilǝr kiyilgǝn; ularning ⱨǝmmisi lǝxkǝr bexidǝk, yǝni tuƣulƣan yurti Kaldiyǝdiki Babilliⱪlarning ⱪiyapitidǝ idi. 16 U xuan ularƣa ⱪarap ularning xǝⱨwaniy ⱨǝwsini ⱪozƣiƣan, xuning bilǝn ularni izdǝp Kaldiyǝgǝ ǝlqilǝrni ǝwǝtkǝn.□ «U xuan ularƣa ⱪarap ularning xǝⱨwaniy ⱨǝwsini ⱪozƣiƣan, xuning bilǝn ularni izdǝp Kaldiyǝgǝ ǝlqilǝrni ǝwǝtkǝn» — bundaⱪ bayanlar bǝlkim Yǝⱨudaning padixaⱨliri Babildin yardǝm soriƣanliⱪini, Babilliⱪlar bilǝn dostlaxmaⱪqi bolƣanliⱪini, xundaⱪla ularning butpǝrǝslikini ⱪobul ⱪilƣanliⱪini kɵrsitidu («2Pad.» 20:12-15, 21:1-9-ayǝtlǝrni kɵrüng).
17 Xuning bilǝn Babilliⱪlar uningƣa, yǝni uning axniliⱪ orun-kɵrpilirigǝ yeⱪin kelip, uni ɵz zinaliri bilǝn bulƣiƣan; u ɵzini ular bilǝn billǝ bulƣiƣandin keyin ulardin bizar boldi. 18 U ɵz buzuⱪluⱪlirini oquⱪ ⱪilip, nomusini axkarilixi bilǝn, jenim ⱨǝdisidin yirgǝngǝndǝk uningdinmu yirgǝndi. 19 Biraⱪ u yǝnǝ ɵzining yaxliⱪ künlirini, yǝni Misir zeminida buzuⱪluⱪ paⱨixilik ⱪilƣan künlirini esigǝ kǝltürüp ɵz buzuⱪluⱪlirini tehimu kɵpǝytti. 20 Uning ǝrliki exǝk mǝdǝkliridǝk, mǝniysi atlarningkidǝk bolƣan Babilning paⱨixiwaz ǝrkǝklirigǝ ⱪarap ⱨǝwǝsliri ⱪozƣaldi. 21 Sǝn yaxliⱪingdiki buzuⱪluⱪliringƣa, yǝni yaxliⱪingda Misirliⱪlarning ǝmqǝkliringni siliƣiniƣa yǝnǝ tǝxna bolup tǝlmürdung.
22 Xunga, i Oⱨolibaⱨ, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar — Mana, Mǝn jening ⱨazir bizar bolƣan axniliringni ɵzünggǝ ⱪarxi ⱪozƣitimǝn, ularni sǝn bilǝn ⱪarxilixixⱪa ⱨǝmmǝ tǝripingdin elip kelimǝn; 23 Babilliⱪlar, barliⱪ Kaldiylǝr, Pekodlar, Xoalar, Koallar ⱨǝmdǝ Asuriylǝrning ⱨǝmmisini ular bilǝn tǝng ⱪozƣaymǝn; ularning ⱨǝmmisi kelixkǝn yigitlǝr, ǝmǝldar-ⱨɵkümdarlar, uluƣ bǝglǝr wǝ janablar, ⱨǝmmisi atⱪa mingǝn qǝwǝndazlardur; 24 ular ⱪoral-yaraⱪlar, jǝng ⱨarwiliri, yük ⱨarwiliri ⱨǝm zor bir top hǝlⱪlǝr bilǝn sanga ⱪarxi qiⱪidu; ular ɵzlirini ⱨǝmmǝ tǝripingdǝ sipar-ⱪalⱪanlar wǝ dubulƣalarni kiyip sanga ⱪarxi sǝpras bolidu; bexingƣa qüxidiƣan tegixlik jazani ularƣa tapxurimǝn, ular ɵz ⱨɵkümliri boyiqǝ jazalaydu.
25 Mǝn muⱪǝddǝslikimdin qiⱪⱪan ƣǝzǝpni sanga ⱪaritimǝn; xuning bilǝn ular ⱪǝⱨr bilǝn seni bir tǝrǝp ⱪilidu. Ular sening burnung wǝ ⱪulaⱪliringni kesiwetidu; sǝndin ahirⱪi ⱪalƣanlar ⱪiliqlinidu; ular oƣul-ⱪizliringni elip ketidu, sǝndin yǝnila ⱪalƣanlar otta yutuwetilidu. □ «Mening muⱪǝddǝslikimdin qiⱪⱪan ƣǝzǝp» — ibraniy tilida «(Mening) ⱨǝsitim». 26 Ular sǝndin kiyim-keqǝkliringni eliwelip, güzǝl zibu-zinnǝtliringni bulaydu. ■ Əz. 16:39 27 Xuning bilǝn Mǝn sǝndǝ Misir zeminida baxlanƣan buzuⱪluⱪliringni wǝ paⱨixilikliringni tohtitimǝn; sǝn bu ixlarƣa yǝnǝ tǝlmürmǝysǝn, Misirni ⱪayta ǝslimǝysǝn.
28 — Qünki Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn seni ɵzüng nǝprǝtlǝngǝnlǝrning ⱪoliƣa, yǝni jening yirgǝngǝnlǝrning ⱪoliƣa tapxurimǝn; ■ Əz. 16:37; Əz. 23:17 29-30 ular seni ɵqmǝnlik bilǝn bir tǝrǝp ⱪilip, barliⱪ ǝjirliringni elip ketip, seni tuƣma-yalingaq ⱪaldurup, paⱨixilikliringning nomusini axkarilaydu. Sǝn ǝllǝr bilǝn paⱨixilik ⱪilƣanliⱪing, ularning mǝbudliri bilǝn ɵzüngni bulƣiƣanliⱪing tüpǝylidin, sening buzuⱪluⱪliring ⱨǝm paⱨixilikliring bularni bexingƣa qüxürdi.■ Əz. 16:39; Əz. 23:25, 26 31 Ⱨǝdǝngning yolida ɵzüng mangƣansǝn; xunga Mǝn uningdiki ⱪǝdǝⱨni sening ⱪolungƣimu tutⱪuzdum.
32 — Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Ⱨǝdǝngning ⱪǝdǝⱨini, qongⱪur wǝ qong bir ⱪǝdǝⱨni sǝnmu iqisǝn; sǝn rǝswa bolup mazaⱪ ⱪilinisǝn, qünki uning ⱨǝjimi qongdur; 33 sǝn dǝⱨxǝtlik wǝ ⱨalakǝt ⱪǝdǝⱨi, yǝni ⱨǝdǝng Samariyǝning ⱪǝdǝⱨi bilǝn mǝstlik ⱨǝm dǝrd-ǝlǝmgǝ toldurulisǝn; 34 sǝn uni iqiwetip yǝnǝ yalaysǝn, ⱨǝtta uning parqilirinimu ƣajilaysǝn, andin kɵksiliringnimu yulup taxlaysǝn; qünki Mǝn xundaⱪ sɵz ⱪildim, dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar.
35 Xuning üqün Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Qünki sǝn Meni untup arⱪangƣa taxliwǝtkǝnliking üqün, xunga ɵz buzuⱪluⱪung ⱨǝm paⱨixilikliringning jazasini kɵtürisǝn.■ Yǝr. 2:32; 3:21; 13:25; 18:15; Əz. 22:12
36 Wǝ Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — I insan oƣli, sǝn Oⱨolaⱨ wǝ Oⱨolibamaⱨ üstigǝ ⱨɵküm qiⱪiramsǝn? Əmdi ularƣa ɵz yirginqlik ⱪilmixlirini ayan ⱪilip kɵrsǝtkin. ■ Əz. 20:4; 22:2 37 Qünki ular buzuⱪluⱪ ⱪildi; ⱪolliri ⱪan boldi; ular ɵz butliri bilǝn buzuⱪluⱪ ⱪilip, uning üstigǝ Manga tuƣⱪan ɵz balilirini ularning ozuⱪi süpitidǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilip ɵtküzüp beƣixlidi. □ «ɵz balilirini ularning ozuⱪi süpitidǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilip ɵtküzüp beƣixlidi» — «(ottin) ɵtküzüx» degǝn sɵz, butpǝrǝslik toƣruluⱪ bayanlar arisida bolsa, adǝttǝ insanlarni, bolupmu balilarni butlarƣa «ⱪurbanliⱪ süpitidǝ ottin ɵtküzüx»ni kɵrsitidu. ■ Əz. 16:21; 20:26,31 38 Uning üstigǝ ular Manga xundaⱪ ix ⱪilƣanki, ohxax bir kündǝ ular Mening muⱪǝddǝs jayimni bulƣap, «xabat kün»lirimni buzƣan. ■ Əz. 22:8 39 Qünki ular ɵz balilirimni butliriƣa soyƣan qaƣda, ular ohxax bir kündǝ muⱪǝddǝs jayimni bulƣaxⱪa kirdi; mana, ular Mening ɵyüm otturisida xundaⱪ ⱪilƣan.■ 2Pad. 21:4-7; Əz. 16:21; Əz. 20:13, 16
40 Uning üstigǝ adǝmlǝrni yiraⱪtin qaⱪirdi, ularni elip kelixkǝ ǝlqi ǝwǝtti; mana, ular kǝldi; sǝn ularni dǝp yuyunup, kɵz-ⱪaxliringƣa osma ⱪoyup, ɵzüngni zibu-zinnǝtlǝr bilǝn pǝrdazliding; 41 ⱨǝxǝmǝtlik bir diwanda olturdung, uning aldiƣa üstigǝ Mening huxbuyum ⱨǝm zǝytun meyim ⱪoyulƣan dastihanni ⱪoydung; ■ Pǝnd. 7:17 42 ƣǝmsiz yürgǝn bir top kixilǝrning awazi uningda anglandi; qüprǝndǝ adǝmlǝr bilǝn billǝ qɵl-bayawandin Sebaiylarmu elip kelindi; ular ⱨǝdǝ-singilning ⱪolliriƣa bilǝzüklǝr, bexiƣa qirayliⱪ tajlarni saldi. □ «...Sebaiylarmu elip kelindi» — «Sebaiylar»ning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱨaraⱪkǝxlǝr». 43 Əmdi Mǝn zina-buzuⱪluⱪlar bilǝn uprap ⱪeriƣan paⱨixǝ toƣruluⱪ: «Ular ǝmdi uning bilǝn buzuⱪluⱪ ⱪiliwǝrsun; qünki u ⱨǝⱪiⱪǝtǝn paⱨixǝ» — dedim.□ «Ular ǝmdi uning bilǝn buzuⱪluⱪ ⱪiliwǝrsun — qünki u ⱨǝⱪiⱪǝtǝn paⱨixǝ» — yaki «U ⱨǝⱪiⱪǝtǝn xundaⱪ bolsa, ular yǝnila ⱨazir uning bilǝn rast buzuⱪluⱪ ⱪilamdu?».
44 — Xuning bilǝn ular paⱨixǝ ayalƣa yeⱪinlaxⱪandǝk uningƣa yeⱪin berip billǝ yatti; ular xundaⱪ ⱪilip Oⱨolaⱨ wǝ Oⱨolibamaⱨ bu ikki buzuⱪ ayalƣa yeⱪinlixip billǝ yatti.
45 Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr ularni zinahor ayallarni wǝ ⱪan tɵkküqi ayallarni jazaliƣanƣa ohxax, ularning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirip jazalaydu; qünki ular zinahor ayallar, ularning ⱪolliri ⱪandur. □ «Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr ularni zinahor ayallarni ... Jazaliƣanƣa ohxax, ularning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirip jazalaydu» — bizningqǝ bu jümlidiki «ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr» ⱪattiⱪ kinayilik, ⱨǝjwiy gǝp idi. Qünki u Babilliⱪlarni kɵrsitidu (46-47-ayǝtlǝrni kɵrüng). Mǝnisi bǝlkim: «Ular silǝr bilǝn selixturulƣanda, ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr kɵrünidu». ■ Əz. 16:38 46 Qünki Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Bir top adǝmlǝrni ularƣa ⱪarxi qiⱪirip elip kelimǝn, ularni ⱨǝryanƣa ⱨǝydiwetixkǝ wǝ bulangqiliⱪ ⱪilixⱪa tapxurimǝn. 47 Bu top kixilǝr ularni taxlar bilǝn qalma-kesǝk ⱪilip, ⱪiliqliri bilǝn qepip soyidu; ular ularning oƣul-ⱪizlirini ɵltüridu, ɵylirini ot bilǝn kɵydüriwetidu.■ Əz. 16:41
48 Xuning bilǝn Mǝn zemindǝ buzuⱪluⱪⱪa hatimǝ berimǝn; xuning bilǝn barliⱪ ayallar silǝrdin sawaⱪ elip silǝrning buzuⱪluⱪliringni dorimaydu. 49 Ular buzuⱪluⱪungni ɵz bexingƣa ⱪayturup qüxüridu, wǝ silǝr mǝbudliringlarƣa qetixliⱪ bolƣan gunaⱨlarni kɵtürisilǝr; silǝr Mening Rǝb Pǝrwǝrdigar ikǝnlikimni tonup yetisilǝr.■ Əz. 16:58.
□23:4 «Ularning isimliri bolsa, qongining Oⱨolaⱨ, kiqikining Oⱨolibaⱨ idi; ular Meningki idi» — demǝk, Oⱨolaⱨ Israilning ximaliy padixaⱨliⱪini, Oⱨolibaⱨ Yǝⱨudani kɵrsitidu. «Oⱨolaⱨ» — «uning qediri», «Oⱨolibaⱨ» — «mening qedirim uningdidur» degǝn mǝnilǝrdǝ.
□23:7 «U ɵz buzuⱪluⱪini ularning üstigǝ beƣixliƣan; ularning ⱨǝmmisi Asuriyǝning esilzadiliri idi» — yaki «U ɵz buzuⱪluⱪini ularning üstigǝ beƣixliƣan; ularning ⱨǝmmisini Asuriyǝning esilzadilirigǝ beƣixliƣan».
■23:9 2Pad. 17; 18
□23:16 «U xuan ularƣa ⱪarap ularning xǝⱨwaniy ⱨǝwsini ⱪozƣiƣan, xuning bilǝn ularni izdǝp Kaldiyǝgǝ ǝlqilǝrni ǝwǝtkǝn» — bundaⱪ bayanlar bǝlkim Yǝⱨudaning padixaⱨliri Babildin yardǝm soriƣanliⱪini, Babilliⱪlar bilǝn dostlaxmaⱪqi bolƣanliⱪini, xundaⱪla ularning butpǝrǝslikini ⱪobul ⱪilƣanliⱪini kɵrsitidu («2Pad.» 20:12-15, 21:1-9-ayǝtlǝrni kɵrüng).
□23:25 «Mening muⱪǝddǝslikimdin qiⱪⱪan ƣǝzǝp» — ibraniy tilida «(Mening) ⱨǝsitim».
■23:29-30 Əz. 16:39; Əz. 23:25, 26
■23:35 Yǝr. 2:32; 3:21; 13:25; 18:15; Əz. 22:12
□23:37 «ɵz balilirini ularning ozuⱪi süpitidǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilip ɵtküzüp beƣixlidi» — «(ottin) ɵtküzüx» degǝn sɵz, butpǝrǝslik toƣruluⱪ bayanlar arisida bolsa, adǝttǝ insanlarni, bolupmu balilarni butlarƣa «ⱪurbanliⱪ süpitidǝ ottin ɵtküzüx»ni kɵrsitidu.
■23:39 2Pad. 21:4-7; Əz. 16:21; Əz. 20:13, 16
□23:42 «...Sebaiylarmu elip kelindi» — «Sebaiylar»ning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱨaraⱪkǝxlǝr».
□23:43 «Ular ǝmdi uning bilǝn buzuⱪluⱪ ⱪiliwǝrsun — qünki u ⱨǝⱪiⱪǝtǝn paⱨixǝ» — yaki «U ⱨǝⱪiⱪǝtǝn xundaⱪ bolsa, ular yǝnila ⱨazir uning bilǝn rast buzuⱪluⱪ ⱪilamdu?».
□23:45 «Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr ularni zinahor ayallarni ... Jazaliƣanƣa ohxax, ularning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirip jazalaydu» — bizningqǝ bu jümlidiki «ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr» ⱪattiⱪ kinayilik, ⱨǝjwiy gǝp idi. Qünki u Babilliⱪlarni kɵrsitidu (46-47-ayǝtlǝrni kɵrüng). Mǝnisi bǝlkim: «Ular silǝr bilǝn selixturulƣanda, ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr kɵrünidu».