1 Kaimer mana Yesu imaŋga to ila pa tai Galilea pakaana mbaaga. (Yok tina, zaana toro Tiberias.) 2 Mi wal biibi kat ta tito i ma ziŋan tila. Paso, tire kat mos bibip ta ni ikamam pizin meteŋan na. 3 Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tisala lele mbukuunu ta, to mbulen isu ma timbotmbot. 4 Indeeŋe tana, Pasoba, lupŋana biibi kizin Yuda tau matan iŋgal mazwaana ta Anutu ikamke tumbun bizin su Aikuptu na, ka nol igarau kek. * Pasoba iwedet pa ndaama ta boozomen. Yoan ibeede sua pa Pasoba tel. Sua pakaana ta iwe ru pa na, iso pa Pasoba mataana kana. Mi iŋgi Pasoba ta iwe ru pa.

5 Yesu mbuleene isu ma imbotmbot, mi mataana ila na, ire iwal biibi tana tikeete ma timar kini. Tabe iwi lae pa Pilip ma iso: “Iti ko takam kini swoi be takam pizin iwal biibi taiŋgi?” 6 Sua taiŋgi, ni iso bekena itoombo urlaŋana ki Pilip. Mi mbulu tabe ikam i, na leleene iur pa kek. 7 Mi Pilip ipekel kwoono ma iso: “Wae, wal ti sorok? Iti lende pat biibi iŋgoi be tiŋgiimi kan kini pa? Sombe tiŋgiimi kan kini risa be tikoto keten pa, na pat denari tomto laamuru irao som tomini.”

8 To naŋgaŋ kini toro, zaana Andreas, ni Simon Petrus toono na, iso lae pa Yesu ma iso:✡ Yo 1:40+ 9 “Mi naŋgaŋ ta ti, ni ikam ka narabu mbutkaalaŋana lamata, mi ye munmun ru. Tamen kini ri ta kembei ko irao pizin iwal biibi ti?” 10-11 Tona Yesu iso pizin naŋgaŋ kini ma iso: “Kala koso pizin iwal ma mbulen isu.” Lele ta timbot pa na, mbutmbuutuŋana. Iwal biibi tana mbulen su makiŋ to, Yesu ikam narabu tana mi isuŋ pa, mi irai pizin. To ikam mbulu raraate men pa ye tomini. Mi tomtom ta boozomen tikan ma isooŋo zin. Iwal biibi tana, tinin zin tomooto kizin men ma tirao kembei munŋaana lamata (5,000). Mi moori ma pikin na, ninŋan som.

12-13 Zin ta boozomen tikan ma irao zin, to Yesu iso pizin naŋgaŋ kini ma iso: “Kala koyogeege kini kalwonkalwon ta tizem ma imbotmbot a. Kokena tapasaana kini.” Tana tila ma tiyogeege kini kalwon kalwon tana, mi tizeebe sula kiri laamuru mi ru ma bokbok.

14-15 Iwal biibi tana tire mos tina to, timaŋga ma tiso: “Ŋonoono kat. Anutu kwoono zaanaŋana ta tizzo pini be isu toono na, tomtom ta ti!” Tabe timaŋga ma tisombe tipamenderi pataaŋa ma iwe king pizin. Mi Yesu ikam la pa ŋgar kizin kek. Tana izem zin mini, mi isala pa lele abalabalŋana be itutamen imbot.✡ Lo 18:15,18; Mk 6:46

16 Zin naŋgaŋ ki Yesu timbotmbot ma rou, to tisula pa peende. 17 Tinamnaama Yesu ma som, to tilu zin se wooŋgo be timiili ma tila pa kar Kapenaum ta imbot tai pakaana mbaaga. Indeeŋe tana, lele guruŋ kek. 18 Tipeeze ma tila mi molo som na, miiri ipol ma mburaana, mi ipei duubu. 19 Mburan papiriizi pa puze ma tila tipeete tai lukutuunu, to matan imiili na, tire Yesu iwwa se tai, mi ipaŋuru zin ma imar. Tabe timoto. 20 Mi Yesu iso pizin. Iso: “Kamaane. Komoto pepe. Iŋgi nio tau.” 21 Tona lelen ambai, mi tikami ma ise kizin, mi ziŋan tila. Mi molo som na, sor lela lele tabe tila pa i.

22-23 Zin iwal biibi tana tizza sorok Yesu ma ila aigule toro. To tikam ŋgar boozo pini. Pa tire wooŋgo tamen ŋonoono ta neeri naŋgaŋ kini tikam ma tila na. Mi tamen Yesu, ni ziŋan som. Timbotmbot, mi tire wooŋgo pakan ki kar Tiberias tilela lele ta Merere isuŋ pa kini mi iputu zin tomtom isu pa na. 24 Tana iwal biibi tina tiru Yesu bizin ma som, to tilulu zin se wooŋgo tina, mi tila pa Kapenaum be tiru i.

25 Wal tana tila mi tindeeŋe Yesu su tai pakaana mbaaga, to tiwi i. Tiso: “Mos katuunu, nu pa parei, ta mar lele ti?” 26 Mi Yesu ipekel kwon ma iso: “Nio aŋso kat piom. Mos bibip ta kere na, niom kikilaala kan un ta kuru yo ma kamar i na som. Iŋgi kototo yo pa koyom kini men. Pa kakan ma isooŋo yom tau. 27 Keleŋ. Kini ta loŋa izanzaana na, kupun mburoyom pa pepe. Kakam kinkiini pa kini mata yaryaaraŋana tabe ikis yom ma alok i. Kini tina, Tomtom Lutuunu ta ko ikam piom. Pa mos bibip ta Tamaana Anutu ipombolmboli ma ikamam, ta iwe kin pini kembei ni zaana pa uraata ta kembena.”✡ Yesa 55:2; Mt 4:4; Yo 6:48+

28 Tabe zin tiwi i ma tiso: “Kenako Anutu leleene be amkam so uraata i?”

29 Mi Yesu ipekel kwon ma iso: “Uraata ta Anutu leleene pa be kakam, ina ta kembei. Kuurla ki tomtom tau Ni iŋgo i ma imar i.”✡ 1Yo 3:23

30-31 Tana zin timaŋga mi tiwi i. Tiso: “Kena tooro mos sa ma amre kat. Naso amurla ku. Re. Muŋgu tumbuyam bizin tikanan kini manna su lele bilimŋana. Pa sua ki Anutu iso ta kembei:

32 Yesu ipekel kwon ma iso: “Nio aŋso kat piom. Niom koso Mose ikam kini saamba kana pa tumbuyom bizin ma tikan. Na som. Pa kini ŋonoono ta ki saamba i, ta iŋgi Tamaŋ Anutu ikam piom i. 33 Kini tana na, ni ta izem saamba mi isu be ikam mbotŋana ki Anutu pizin tomtom toono kan.”✡ Yo 3:13,31; 1Yo 5:11

34 To zin tiso pini: “Wai biibi, kena kam kini tana imar be amkanan mi imbotmbot ta kembei.”

35 Mi Yesu iso pizin: “Nio ituŋ ta kini mata yaryaaraŋana. Tomtom ta sombe imar tio, inako peteli mini som. Mi sombe tomtom sa iurla tio, inako miri i mini som.✡ Yesa 55:2; Yo 6:48 36 Mi kembei ta aŋso ma ila na. Niom kere kat mburoŋ kek, mi tamen kuurla tio som. 37 Mi zin tau Tamaŋ Anutu iur zin be tiwe leŋ i, na zin ta boozomen kola timar tio. Mi tomtom ta sombe imar tio mi iwe leŋ kek, na nio ko irao aŋziiri i mini na som. Som kat.✡ Mt 11:28; Yo 10:28+

38 “Pa nio aŋbot saamba mi aŋsu toono be aŋkam koroŋ sa irao ituŋ leleŋ na som. Nio aŋsu be aŋto Ni ta iŋgo yo ma aŋsu i leleene. 39 Mi ni leleene ta kembei: Zin wal tau ni iur zin be tiwe leŋ na, irao aŋzem tasa ma ila lene na som. Som kat. Ni leleene be mbeŋ kaimer to aŋpei zin ta boozomen ma timap timaŋga matan yaryaara mini.✡ Yo 10:28+; Ro 8:29+, 8:38+; Pil 1:6; 1Pe 1:5 40 Pa wal boozomen ta so tikilaala Lutuunu mi tiurla kini, na Tamaŋ Anutu leleene be tikam mbotŋana kini, mibe aŋpei zin ma timaŋga matan yaryaara pa mbeŋ kaimer.”✡ Yo 3:16, 11:25+

41 Zin Yuda tileŋ sua tana na, tikam ŋunuŋŋunuŋ pini. Pa ni iso ta kembei: Kini ta imbot saamba ma isu toono, ina ni itunu. 42 Mi tikam sua boozo pini ma tiso: “Ywee, iŋga sa Yesu ta Yosep ma Maria lutun na. Iti takankaana pini? Ni iso imbot saamba mi isu be parei?”✡ Mt 13:54+; Yo 7:27+

43 Tabe Yesu ipekel kwon ma iso: “Niom kaparkam ŋunuŋŋunuŋ, mi kakamam sua boozo paso? 44 Tomtom sa ko itunu leleene mi imar tio sorok na som. Bela Tamaŋ ta iŋgo yo ma aŋsu i, ikam uraata pa leleene mi iyaaru i, to imar tio. Mi tomtom ta kembena na, nio kola aŋpei i ma burup ma imaŋga mini pa mbeŋ kaimer.✡ Yer 31:3; Yo 12:32; Ŋgo 13:48; 1Kor 2:14

45 “Muŋgu Anutu kwoono bizin tibeede sua ta kembei:

47 “Nio aŋso kat piom: Tomtom ta sombe iurla tio, na ni ikam mbotŋana ta ki Anutu i kek.✡ Yo 3:36; 1Yo 5:13 48 Pa nio ituŋ ta kini mata yaryaaraŋana. 49 Tumbuyom bizin ta muŋgu tikanan kini manna isu lele bilimŋana na, timetmeete lup kek. 50 Tamen tomtom ta sombe ikan kini tau imbot saamba mi isu i, inako imeete ma ila ne som. 51 Mi kini tana, ina nio ituŋ tau. Ina nio mozoŋ ŋonoono. Pa nio ko aŋzem ituŋ ma aŋmeete pizin tomtom toono kan, bekena tikam mbotŋana ta ki Anutu i. Tana tomtom sa isombe ikan kini tana, inako imbot ma alok.”✡ Ibr 10:5,10

52 Yesu iso sua tana, to zin Yuda timaŋga mi tiparzorzooro raama keten malmal. Tiso: “Wai, to tiŋga iso ikam be iti takan kanda mazaana? Mana ko parei?” 53 Tana Yesu iso pizin: “Nio aŋso kat piom. Sombe kakan Tomtom Lutuunu mazaana som, mi kiwin siŋiini som, nako irao kakam mbotŋana ta ki Anutu i na som.✡ Mt 26:26+ 54 Mi sombe tomtom sa ikanan mozoŋ mi iwinin siŋiŋ, na ni ikam mbotŋana ta ki Anutu i kek. Mi indeeŋe mbeŋ kaimer, to nio ko aŋpei i ma burup ma imaŋga mini. 55 Paso, nio mozoŋ, ina iwe kini ŋonoono. Mi siŋiŋ, ina iwe yok ŋonoono. 56 Tomtom ta sombe ikanan mozoŋ mi iwinin siŋiŋ, na niamru amparlup yam ma amwe tamen, mi ambotmbot ta kembei.

57 “Tamaŋ ta iŋgo yo ma aŋsu toono i, ta mbotŋana mata yaryaaraŋana katuunu. Mi ni ta ipombolmbol yo mi aŋkamam mburoŋ lala kini. Mi ina raraate men pa tomtom ta ikamam mburaana marmar tio. Nio ko aŋkam mbotŋana ta ki Anutu i pini. 58 Kini ta aŋzzo pa i, imbot saamba mi isu. Mi ipa ndel pa kini manna ta muŋgu tumbuyom bizin tikanan. Pa tikanan, mi tamen kaimer timetmeete ma tila len lup. Mi tomtom ta sombe ikan kini taiŋgi, inako imbot mata yaryaara ma alok.”

59 Sua tana, Yesu ikam lela lupŋana muriini ta Kapenaum a.

60-61 Wal boozomen ta titoto Yesu na, tileŋ sua kini tana to, tikam ŋunuŋŋunuŋ pa ma tiso: “A, sua ti, ipata mete. Asiŋ irao ikan la?” Mi Yesu, ni ikam la pa ŋgar kizin kek. Tana iso pizin ma iso: “Parei, sua taiŋgi ipasaana leleyom mabe kezem yo i? 62 Ambai. Mi talala ma sombe kere Tomtom Lutuunu imiili ma isala mini pa lele tau muŋgu ni imbotmbot pa na, inako koso parei?✡ Mk 16:19; Ŋgo 1:9+; Ep 4:8 63 Bubuŋana tamen ta ipayaryaara zin tomtom mi ikamam mbotŋana ta ki Anutu i pizin. Mi tomtom toono kan mburan na iuulu risa som. Sua ta aŋzzo piom i, ta ko iwe zaala piom be kakam Bubuŋana mi mbotŋana ta ki Anutu i.✡ 2Kor 3:6; 1Pe 1:23 64 Tamen niom pakan na, kuurla som.” Yesu iso sua tana paso, indeeŋe ta ni imaŋga pa uraata kini mi imar na, ni ikilaala zin wal ta tiurla kini som. Mi tomtom tabe iswe i ila ki ka koi bizin na, ni tomini, Yesu ikilaali.

65 Mi Yesu iseeŋge sua kini ma isombe: “Uunu tina ta aŋso piom ma aŋsombe: Tomtom sa ko irao itunu leleene mi imar tio sorok na som. Bela Tamaŋ Anutu ikam uraata pa leleene, to imar.”✡ Yo 6:44

66 Yesu iso sua tana, to wal boozo ta muŋgu titoto i na, tizemi mi tila len. Kaimer ziŋan tiwwa mini som. 67 Tana Yesu iwi naŋgaŋ kini laamuru mi ru ta kembei: “Parei? Niom tomini leleyom be kala leyom?”

68 Simon Petrus ipekel kalŋaana ma iso: “Biibi, amla ko amla ki asiŋ toro? Pa sua ku ta izzo yam pa zaala tabe amkam mbotŋana ki Anutu ta iseeŋge iseeŋge ma ila.✡ Yo 6:63 69 Niam amkilaalu kek, mi amurla ku ta kembei: Nu tomtom potomŋana ki Anutu.”✡ Mt 16:16; Yo 18:2+

70 Tabe Yesu ipekel kwoono ma iso: “Niom laamuru mi ru taiŋgi, nio ituŋ ta aŋpeikat yom. Tamen tomtom tiom ta, ni iwe Tomtom Sanaana lene kek.” 71 Sua taiŋgi, ni iso se ki Yudas ta Simon Iskariot lutuunu na. Ŋonoono, ni naŋgaŋ ki Yesu. Tamen kaimer ila ma iswe i ila ki ka koi bizin.✡ Mt 26:14+