25
Sulaymanning pend-nesihetlirining dawami
Töwende bayan qilinidighanlirimu Sulaymanning pend-nesihetliri; bularni Yehudaning padishahi Hezekiyaning ordisidikiler köchürüp xatiriligen: —
 
Perwerdigarning ulughluqi — Özining qilghan ishini ashkarilimighinida;
Padishahlarning ulughluqi — bir ishning sirini yésheliginide. Rim. 11:33
Ershning égizlikini,
Zéminning chongqurluqini,
We padishahlarning könglidikini mölcherlep bilgili bolmas.
Awwal kümüshning poqi ayrilip tawlansa,
Andin zerger nepis bir qacha yasap chiqar.
Awwal padishahning aldidiki rezil xizmetkarliri qoghliwétilse,
Andin uning texti adalet üstige qurular. Pend. 20:8, 28
Padishahning aldida özüngni hemmining aldi qilip körsetme,
Uning aldidiki erbablarning ornida turuwalma;
Ornungni özüngdin yuqiri janabqa bérip, uning aldida pegahqa chüshürülginingdin köre,
Özgilerning séni törge teklip qilghini yaxshidur. «Ornungni özüngdin yuqiri janabqa...» — ibraniy tilida «Öz közüng körgen janabqa...».   Luqa 14:7-11
 
Aldirap dewagha barmighin,
Mubada bérip, yéqining üstün chiqip séni let qilsa, qandaq qilisen? Pend. 18:17
Yéqining bilen munazirileshseng,
Bashqilarning sirini achma.
10 Bolmisa, buni bilgüchiler séni eyibleydu,
Sésiq namdin qutulalmaysen.
 
11 Waqti-jayida qilin’ghan söz,
Kümüsh ramkilargha tizilghan altun almilardur.
12  Qulaqqa altun halqa, nepis altundin yasalghan zinnet buyumi yarashqandek,
Aqilanining agahlandurushi köngül qoyghanning quliqigha yarishar.
 
13 Xuddi orma waqtidiki tomuzda ichken qar süyidek,
Ishenchlik elchi özini ewetküchilerge shundaq bolar;
U xojayinlirining köksi-qarnini yashartar. «Xuddi orma waqtidiki tomuzda ichken qar süyidek» — ibraniy tilida: «Xuddi orma waqtidiki qarning salqinidek» déyilidu.   Pend. 13:17
 
14 Yamghuri yoq bulut-shamal,
Yalghan sowghatni wede qilip maxtan’ghuchigha oxshashtur.
 
15 Uzun’ghiche sewr-taqet qilinsa, hökümdarmu qayil qilinar,
Yumshaq til söngeklerdinmu öter. Pend. 15:1; 16:14
 
16 Sen hesel tépiwaldingmu?
Uni peqet toyghuchila ye,
Köp yéseng yanduruwétisen.
 
17 Qoshnangning bosughisigha az desse,
Ular sendin toyup, öch bolup qalmisun.
 
18 Yalghan guwahliq bilen yéqinigha qara chaplighuchi,
Xuddi gürze, qilich we ötkür oqqa oxshashtur. Zeb. 11:2; 57:4; 59:7; 120:3-4; Pend. 12:18
19 Sunuq chish bilen chaynash,
Tokur put bilen méngish,
Külpet künide wapasiz kishige ümid baghlighandektur.
 
20 Qish künide kishilerning kiyimini salduruwétish,
Yaki suda üstige achchiq su quyush,
Qayghuluq kishining aldida naxsha éytqandektur. «(xam) suda üstige achchiq su quyush» — suda üstige achchiq su quyulsa, intayin achchiq bir hid chiqidu, shunga menisi: — «yarigha tuz sepkendek» dégendek.   Rim. 12:15
 
21 Düshminingning qorsiqi ach bolsa,
Nan ber;
Ussighan bolsa su ber; «Düshmining...» — ibraniy tilida «Sanga öch bolghanning...».   Mis. 23:4, 5; Rim. 12:20
22 Shundaq qilsang, béshigha kömür choghini toplap salghan bolisen,
We Perwerdigar bu ishni sanga yanduridu. «(düshmenning) béshigha kömür choghini toplap salghan bolisen» — buning menisi: «uni qattiq uyaldurisen». Bu ibare Misirdiki kona bir adetni körsitidu. Kishiler towa qilghanliqini bildürüsh üchün béshida bir siwet choghni kötürüp mangidu. Shunga «Uning béshigha kömür choghini toplap salisen» dégini, uning towa qilishigha yardem béreleysen» «wijdanini oyghitisen» dégenliktur.
 
23 Shimal tereptin chiqqan shamal qattiq yamghur élip kelgendek,
Chéqimchi shum chirayni keltürer.
24 Soqushqaq xotun bilen azade öyde bille turghandin köre,
Ögzining bir bulungida yalghuz yétip-qopqan yaxshi. «Soqushqaq xotun bilen azade öyde bille turghandin köre,...» — yaki «Soqushqaq xotun bilen azade öyde olturghandin köre,...».   Pend. 21:9,19
25 Ussap ketken kishige muzdek su bérilgendek,
Yiraq yurttin kelgen xush xewermu ene shundaq bolar.
26 Pétiqdilip süyi léyip ketken bulaq,
Süyi bulghiwétilgen quduq,
Rezillerge yol qoyghan heqqaniy ademge oxshashtur.
27 Heselni heddidin ziyade yéyish yaxshi bolmas;
Biraq ulughluqni izdeshning özi ulugh ishtur. «Biraq ulughluqni izdeshning özi ulugh ishtur» — bizningche bu ayettiki «ulughluq» Xudaning ulughluqini körsitidu.
Ibraniy tilida «ulugh» bilen «éghir» bir söz bolghachqa, bu ayetning bashqa birxil terjimisi bar: «Éghir ishlarni oylinip sürüshtürüshning özi éghir ishtur». Yene bashqa birnechche xil terjimiliri bar, jümlidin «Öz ulughluqini izdesh ulugh ish emes».
28 Özini tutalmaydighan kishi,
Weyran bolghan, sépilsiz qalghan sheherge oxshaydu. «Özini tutalmaydighan kishi» — «özini tutalmaydighan» dégen söz ibraniy tilida «öz rohini idare qilalmaydighan» dep ipadilinidu.   Pend. 16:32
 
 

25:2 Rim. 11:33

25:5 Pend. 20:8, 28

25:7 «Ornungni özüngdin yuqiri janabqa...» — ibraniy tilida «Öz közüng körgen janabqa...».

25:7 Luqa 14:7-11

25:8 Pend. 18:17

25:13 «Xuddi orma waqtidiki tomuzda ichken qar süyidek» — ibraniy tilida: «Xuddi orma waqtidiki qarning salqinidek» déyilidu.

25:13 Pend. 13:17

25:15 Pend. 15:1; 16:14

25:18 Zeb. 11:2; 57:4; 59:7; 120:3-4; Pend. 12:18

25:20 «(xam) suda üstige achchiq su quyush» — suda üstige achchiq su quyulsa, intayin achchiq bir hid chiqidu, shunga menisi: — «yarigha tuz sepkendek» dégendek.

25:20 Rim. 12:15

25:21 «Düshmining...» — ibraniy tilida «Sanga öch bolghanning...».

25:21 Mis. 23:4, 5; Rim. 12:20

25:22 «(düshmenning) béshigha kömür choghini toplap salghan bolisen» — buning menisi: «uni qattiq uyaldurisen». Bu ibare Misirdiki kona bir adetni körsitidu. Kishiler towa qilghanliqini bildürüsh üchün béshida bir siwet choghni kötürüp mangidu. Shunga «Uning béshigha kömür choghini toplap salisen» dégini, uning towa qilishigha yardem béreleysen» «wijdanini oyghitisen» dégenliktur.

25:24 «Soqushqaq xotun bilen azade öyde bille turghandin köre,...» — yaki «Soqushqaq xotun bilen azade öyde olturghandin köre,...».

25:24 Pend. 21:9,19

25:27 «Biraq ulughluqni izdeshning özi ulugh ishtur» — bizningche bu ayettiki «ulughluq» Xudaning ulughluqini körsitidu. Ibraniy tilida «ulugh» bilen «éghir» bir söz bolghachqa, bu ayetning bashqa birxil terjimisi bar: «Éghir ishlarni oylinip sürüshtürüshning özi éghir ishtur». Yene bashqa birnechche xil terjimiliri bar, jümlidin «Öz ulughluqini izdesh ulugh ish emes».

25:28 «Özini tutalmaydighan kishi» — «özini tutalmaydighan» dégen söz ibraniy tilida «öz rohini idare qilalmaydighan» dep ipadilinidu.

25:28 Pend. 16:32