18
Babilning gumran bolushi
U ishlardin kéyin men chong hoquqluq yene bir perishtining asmandin chüshüwatqanliqini kördüm. Yer yüzi uning julaliliqidin yorup ketti.
Perishte yuqiri awaz bilen mundaq warqiridi: —
«Ghulidi! Katta sheher Babil ghulidi!
Emdi u jinlarning makani, herbir napak rohlarning solaqxanisi,
Herbir mekruh we yirginchlik qushlarning solaq-changgisi boldi! «Herbir mekruh we yirginchlik qushlarning solaq-changgisi boldi..» — bezi qedimki köchürmilerde bu sözlerdin kéyin: «we herbir haram we yirginchlik haywanning solaq-uwisi boldi» — dégen sözler qoshulidu. «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 13:19-22, 14:22-23, 21:9, «Yer.» 50:34-40, 51:36-37.   Yesh. 13:21; 21:9; 34:11,14; Yer. 50:39; 51:8; Weh. 14:8.
Chünki barliq eller uning zina-buzuqluqining sewdaliq sharabidin ichishti;
Yer yüzidiki barliq padishahlar uning bilen buzuqluq ötküzüshti,
Yer yüzidiki sodigerler uning eysh-ishritining elwekchilikidin béyishti». Weh. 14:8; 17:2.
 
Asmandin yene bir awazni anglidim: —
«I Méning xelqim, uning gunahlirigha shérik bolmasliqinglar üchün,
Hem uning béshigha chüshidighan balayi’apetlerge uchrimasliqinglar üchün, uning ichidin chiqinglar! «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 52:11, «Yer.» 50:8, 51:6-8, 45 qatarliqlar.   Yar. 19:12; Yesh. 48:20; 52:11; Yer. 51:6,45; 2Kor. 6:17.
Chünki uning gunahliri pelekke yetküdek döwilinip ketken,
Xuda uning heqqaniyetsizliklirini ésige aldi. «munasiwetlik ayet» — «Zeb.» 36:5.   Weh. 16:19.
U bashqilargha yandurghinidek uning qilghinini özige yandurunglar;
Uning qilmishlirigha muwapiq ikki hesse qoshlap qayturunglar;
U bashqilargha ebjesh qilip bergen qedehte uninggha ikki hesse qoyuq ebjesh qilinglar. Weh. 14:10.
U özini qanchilik ulughlighan bolsa,
Qanchilik eysh-ishrette yashighan bolsa,
Uninggha shunchilik qiynilish we derd béringlar;
U könglide: «Men tul emes, belki texte olturghan xanishmen;
Men derd-elemni esla körmeymen» dégini tüpeylidin, «munasiwetlik ayet» — «Yesh.» 47:8.   Yesh. 47:8.
Bu wejidin bir kün ichidila uninggha chüshidighan balayi’apetler,
Yeni ölüm, derd-elem we acharchiliq kélidu,
U ot bilen köydürülidu;
Chünki uni soraq qilghuchi Perwerdigar Xuda qudretliktur!». 2Tés. 2:8; Weh. 17:16.
Uning bilen buzuqluq qilghan we uning bilen eysh-ishrette yashighan yer yüzidiki padishahlar uni örtigen otning is-tüteklirini körgende, uning haligha qarap yigha-zar kötürüshidu. Weh. 17:2; 18:3,18. 10 Ular uning tartiwatqan azabidin qorqup, yiraqta turup deyduki:
— «Way isit, way isit, i katta sheher!
Ah Babil, küchlük sheher!
Chünki bir saet ichidila jazaying béshinggha chüshti!» Yesh. 21:9; Yer. 51:1; Weh. 14:8.
 
11 Yer yüzidiki sodigerlermu uning üstide yigha-zar qilishidu. Chünki emdi ularning kémidiki yük-mallirini, 12 yeni altun-kümüsh, qimmetlik yaqutlar, ünche-merwayit, nepis libas rext, sösün rext, yipek, toq qizil renglik gezmal, herxil xushbuy turunj yaghachlar, pil chishi buyumliri, eng ésil yaghach, tuch, tömür we mermerlerdin ishlen’gen xilmuxil buyumlar, «toq qizil renglik gezmal» — yaki «toq qizil boyaq». 13 shuningdek qowzaqdarchin, tétitqular, xushbuy, murmekki, mestiki, sharab, zeytun méyi, aq un, bughday, kala, qoy, at, harwa we insanlarning tenliri we janliri dégen mallirini sétiwalidighan kishi yoqtur. «insanlarning tenliri we janliri dégen malliri» — «insanlarning tenliri we janliri» dégen ibare belkim qullarning halitini yaki bu baylarning mal-mülkining köp kishilerning janlirining bedilige kelgenlikini körsitishimu mumkin. Qulluq ademlerning tenlirini halak qilipla qalmay, belki ularning jan-hayatining herqandaq ehmiyitidin mehrum qilidu, elwette.   Ez. 27:13.
14 (I Babil, jéning mestane bolghan ésil méwiler sendin ketti,
Barliq heshemetlik we heywetlik mal-dunyaliring sendin yoqaldi.
Ular bularni emdi hergiz tapalmaydu!) «jéning mestane bolghan ésil méwiler sendin ketti» — «ésil (pishqan) méwiler» mushu yerde belkim köchme menide bolup, herxil ésil nersilerni bildüridu.
 
15 Bu mallarni sétip béyighan sodigerler bolsa sheherning tartiwatqan azabidin qorqup, yiraqta turup uning üstide yigha-zar qiliship déyishiduki: —
 
16 «Way isit, way isit, i katta sheher!
Nepis libas rextlerge, sösün we toq qizil renglik gezmallargha orilip,
Altun, qimmetlik yaqutlar we ünche-merwayitlar bilen bézelgensen! Weh. 17:4.
17 Bir saet ichidila shunche katta bayliqlar weyran boldi!»
Barliq kéme xojayinliri, kémidiki barliq yoluchilar, kémichiler we déngizgha tayinip jan baqidighanlarning hemmisi yiraqta turup, 18 Uni örtigen otning is-tüteklirini körüp:
— Bu katta sheherge qaysi sheher teng kélelisun? — dep peryad kötürüshti. Yesh. 34:10; Weh. 13:4; 18:9. 19 Ular bashlirigha topa chéchip, peryad kötürüshüp, yigha-zar qiliship:
— Way isit, way isit, u katta sheher!
U arqiliq, uning dölitidin, déngizda kémisi barlar béyighanidi!
Bir saet ichidila weyran boldi bu sheher! — déyishidu.
20 — «Uning béshigha kelgenlerdin shadlininglar,
Ey ersh, ey muqeddes bendiler, rosullar we peyghemberler!
Chünki Xuda silerning dewayinglardiki hökümni uning üstidin chiqarghan!». Weh. 19:2.
 
21 Andin, küchlük bir perishte tügmen téshigha oxshash yoghan bir tashni kötürüp, déngizgha tashlap mundaq dédi: —
«Mana shundaq shiddet bilen,
Katta sheher Babil ghulitilidu,
U qaytidin körünmeydu! «munasiwetlik ayetler» — «Mis.» 5:15, «Yer.» 51:-63-64.   Yer. 51:64.
22 Chiltarchilarning, sazchilarning,
Neychiler we sunaychilarning awazi séningde qaytidin hergiz anglanmaydu,
Herxil hünerni qilidighan hünerwen séningde qaytidin hergiz tépilmaydu,
Tügmenningmu awazi séningde qaytidin hergiz anglanmaydu, «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 24:8-9, «Yer.» 7:34, 16:9-10, 25:10, «Ez.» 26:13.   Yer. 25:10; Ez. 26:13.
23 Hetta chiraghning yoruqi séningde qaytidin hergiz yorumaydu,
Toy boluwatqan yigit-qizning awazi séningde qaytidin hergiz anglanmaydu;
Chünki séning sodigerliring yer yüzidiki erbablar bolup chiqti,
Barliq eller séning séhir-epsunliringgha aldandi; Yer. 7:34; 16:9; 25:10.
24 Peyghemberlerning, muqeddes bendilerning tökülgen qanliri,
Shundaqla yer yüzide barliq qirghin bolghanlarning qanlirimu uningda tépildi». Weh. 17:6.
 
 

18:2 «Herbir mekruh we yirginchlik qushlarning solaq-changgisi boldi..» — bezi qedimki köchürmilerde bu sözlerdin kéyin: «we herbir haram we yirginchlik haywanning solaq-uwisi boldi» — dégen sözler qoshulidu. «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 13:19-22, 14:22-23, 21:9, «Yer.» 50:34-40, 51:36-37.

18:2 Yesh. 13:21; 21:9; 34:11,14; Yer. 50:39; 51:8; Weh. 14:8.

18:3 Weh. 14:8; 17:2.

18:4 «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 52:11, «Yer.» 50:8, 51:6-8, 45 qatarliqlar.

18:4 Yar. 19:12; Yesh. 48:20; 52:11; Yer. 51:6,45; 2Kor. 6:17.

18:5 «munasiwetlik ayet» — «Zeb.» 36:5.

18:5 Weh. 16:19.

18:6 Weh. 14:10.

18:7 «munasiwetlik ayet» — «Yesh.» 47:8.

18:7 Yesh. 47:8.

18:8 2Tés. 2:8; Weh. 17:16.

18:9 Weh. 17:2; 18:3,18.

18:10 Yesh. 21:9; Yer. 51:1; Weh. 14:8.

18:12 «toq qizil renglik gezmal» — yaki «toq qizil boyaq».

18:13 «insanlarning tenliri we janliri dégen malliri» — «insanlarning tenliri we janliri» dégen ibare belkim qullarning halitini yaki bu baylarning mal-mülkining köp kishilerning janlirining bedilige kelgenlikini körsitishimu mumkin. Qulluq ademlerning tenlirini halak qilipla qalmay, belki ularning jan-hayatining herqandaq ehmiyitidin mehrum qilidu, elwette.

18:13 Ez. 27:13.

18:14 «jéning mestane bolghan ésil méwiler sendin ketti» — «ésil (pishqan) méwiler» mushu yerde belkim köchme menide bolup, herxil ésil nersilerni bildüridu.

18:16 Weh. 17:4.

18:18 Yesh. 34:10; Weh. 13:4; 18:9.

18:20 Weh. 19:2.

18:21 «munasiwetlik ayetler» — «Mis.» 5:15, «Yer.» 51:-63-64.

18:21 Yer. 51:64.

18:22 «munasiwetlik ayetler» — «Yesh.» 24:8-9, «Yer.» 7:34, 16:9-10, 25:10, «Ez.» 26:13.

18:22 Yer. 25:10; Ez. 26:13.

18:23 Yer. 7:34; 16:9; 25:10.

18:24 Weh. 17:6.