36
Elihuning tɵtinqi bayani: — Azablardin alƣan tǝrbiyǝ
Elihu sɵzini dawamlaxturup mundaⱪ dedi: —
«Meni birdǝm sɵzligili ⱪoysang,
Mǝn yǝnǝ Tǝngrigǝ wakalitǝn ⱪilidiƣan sɵzümning barliⱪini sanga ayan ⱪilimǝn.
Bilimni yiraⱪlardin elip kǝltürimǝn,
Adǝmlǝrni Yaratⱪuqimni ⱨǝⱪⱪaniy dǝp ⱨesablaydiƣan ⱪilimǝn. «Bilimni yiraⱪlardin elip kǝltürimǝn...» — Elihu beridiƣan misallarni «yiraⱪlardin» almaⱪqi — demǝk, uzun tarih ⱨǝm tǝbiǝttin almaⱪqi.
Mening gepim ⱨǝⱪiⱪǝtǝn yalƣan ǝmǝstur;
Bilimi mukǝmmǝl birsi sǝn bilǝn billǝ bolidu. «Bilimi mukǝmmǝl birsi» — Elihu ɵzini bǝk yuⱪiri qaƣlisa kerǝk; qünki u 37-babta dǝl bu sɵzlǝr bilǝn Hudaning Ɵzini tǝswirlǝydu.
Mana, Tǝngri degǝn uluƣdur,
Biraⱪ U ⱨeqkimni kǝmsitmǝydu;
Uning qüxinixi qongⱪurdur, mǝⱪsitidǝ qing turidu. «Biraⱪ U ⱨeqkimni kǝmsitmǝydu» — Elihuning ayǝttiki bu birinqi jümlisini alaⱨidǝ ǝⱨmiyǝtlik dǝp ⱪariƣinimiz bilǝn u yǝnila uning 35-bab -7-ayǝttiki bayaniƣa sǝl zit kelidu.   Ayup 9:4; 12:13, 16; 37:23; 38:23
U yamanlarni ⱨayat saⱪlimaydu;
Biraⱪ ezilgǝnlǝr üqün adalǝt yürgüzidu. «U yamanlarni ⱨayat saⱪlimaydu; biraⱪ ezilgǝnlǝr üqün adalǝt yürgüzidu» — Elihu ǝslidǝ «Mǝn silǝrning (üq dostning) gǝpliringlar boyiqǝ uningƣa jawab bǝrmǝymǝn» degini bilǝn, u yǝnila bu ayǝttǝ ularning addiy hulasilirigǝ ⱪaytip kǝldi.
U ⱨǝⱪⱪaniylardin kɵzini elip kǝtmǝydu,
Bǝlki ularni mǝnggügǝ padixaⱨlar bilǝn tǝhttǝ olturƣuzidu,
Xundaⱪ ⱪilip ularning mǝrtiwisi üstün bolidu. Zǝb. 33:18; 34:15-16; 113:8
Wǝ ǝgǝr ular kixǝnlǝngǝn bolsa,
Japaning asaritigǝ tutulƣan bolsa,
Undaⱪta U ularƣa ⱪilƣanlirini,
Ularning itaǝtsizliklirini,
Yǝni ularning kɵrǝnglǝp kǝtkǝnlikini ɵzlirigǝ kɵrsǝtkǝn bolidu.
10  Xuning bilǝn U ⱪulaⱪlirini tǝrbiyigǝ eqip ⱪoyidu,
Ularni yamanliⱪtin ⱪaytixⱪa buyruydu.
11 Ular ⱪulaⱪ selip Uningƣa boysunsila
Ular ⱪalƣan künlirini awatqiliⱪta,
Yillirini huxluⱪta ɵtküzidu.
12  Biraⱪ ular ⱪulaⱪ salmisa, ⱪiliqlinip dunyadin ketidu,
Bilimsiz ⱨalda nǝpǝstin tohtap ⱪalidu.
13  Biraⱪ kɵngligǝ iplasliⱪni pükkǝnlǝr yǝnila adawǝt saⱪlaydu;
U ularƣa asarǝt qüxürgǝndimu ular yǝnila tilawǝt ⱪilmaydu.
14  Ular yax turupla jan üzidu,
Ularning ⱨayati bǝqqiwazlar arisida tügǝydu. «bǝqqiwazlar» — ibraniy tilida bu sɵz «ⱨǝzilǝk ǝr paⱨixǝ»ni kɵrsitidu.   Ayup 22:16
15  Biraⱪ U azab tartⱪuqilarni azablardin bolƣan tǝrbiyǝ arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzidu,
U ular har bolƣan waⱪtida ularning ⱪuliⱪini aqidu.
16  U xundaⱪ ⱪilip senimu azarning aƣzidin ⱪistangqiliⱪi yoⱪ kǝng bir yǝrgǝ jǝlp ⱪilƣan bolatti;
Undaⱪta dastihining mayƣa toldurulƣan bolatti. «U (Huda) xundaⱪ ⱪilip senimu azarning aƣzidin ⱪistangqiliⱪi yoⱪ kǝng bir yǝrgǝ jǝlp ⱪilƣan bolatti; undaⱪta dastihining mayƣa toldurulƣan bolatti» — Elihuning 8-15-ayǝttiki bǝrgǝn tǝlimi xuki, nurƣun azab-oⱪubǝtlǝr ǝmiliyǝttǝ jazalax ǝmǝs, bǝlki Hudaning tǝrbiyisi bolidu. Xübⱨisizki, bu tǝlimning ǝⱨmiyiti bar. Biraⱪ u yǝnila Ayupning asasiy ǝⱨwalini qüxǝnmǝydu. U tɵwǝndǝ (17-ayǝttǝ) yǝnila Ayupni hata ǝyiblǝydu.   Zǝb. 23:5
17  Biraⱪ sǝn ⱨazir yamanlarƣa ⱪaritilƣan tegixlik jazalarƣa toldurulƣansǝn;
Xunga Hudaning ⱨɵkümi ⱨǝm adaliti seni tutuwaldi. «Biraⱪ sǝn ⱨazir yamanlarƣa ⱪaritilƣan tegixlik jazalarƣa toldurulƣansǝn; xunga Hudaning ⱨɵkümi ⱨǝm adaliti seni tutuwaldi» — 17-21-ayǝtlǝrning baxⱪa hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin. Əsli tekistni qüxinix sǝl tǝs.
18  Ƣǝzipingning ⱪaynap ketixining seni mazaⱪⱪa baxlap ⱪoyuxidin ⱨuxyar bol;
Undaⱪta ⱨǝtta zor kapalǝtmu seni ⱪutⱪuzalmaydu.
19  Yaki bayliⱪliring,
Yaki küqüngning zor tirixixliri,
Ɵzüngni azab-oⱪubǝttin neri ⱪilalamdu?
20  Keqigǝ ümid baƣlima,
Qünki u qaƣda hǝlⱪ ɵz ornidin yoⱪilip ketidu. «Keqigǝ ümid baƣlima» — bu tolimu sǝlbiy mǝnidǝ ixlitilgǝn. Bǝlkim Elihu: Ayup baxⱪilar ɵzini kɵrmǝydiƣan, ɵzi yaman ixlarni ⱪilalaydiƣan waⱪitni ümid bilǝn kütmǝktǝ, demǝkqi boluxi mumkin.
21  Ⱨuxyar bol, ǝskilikkǝ burulup kǝtmǝ;
Qünki sǝn ⱪǝbiⱨlikni dǝrdkǝ sǝwr boluxning ornida talliƣansǝn.
22  Mana, Tǝngri küq-ⱪudriti tüpǝylidin üstündur;
Uningdǝk ɵgǝtküqi barmu? «Mana, Tǝngri küq-ⱪudriti tüpǝylidin üstündur; Uningdǝk ɵgǝtküqi barmu?» — Elihuning tǝlimidiki intayin yahxi nuⱪta xuki, Hudaning «ɵgǝtküqi»dur, U dǝl Ɵzining Roⱨi arⱪiliⱪ insanƣa yolyoruⱪ beridu.
23  Kim Uningƣa mangidiƣan yolni bekitip bǝrgǝnidi?
Wǝ yaki Uningƣa: «Yaman ⱪilding?» deyixkǝ petinalaydu? Ⱪan. 32:4; 2Tar. 19:7; Ayup 8:3; 34:10; Rim. 9:14
24  Insanlar tǝbriklǝydiƣan Hudaning ǝmǝllirini uluƣlaxni untuma!
25  Ⱨǝmmǝ adǝm ularni kɵrgǝndur;
Insan baliliri yiraⱪtin ularƣa ⱪarap turidu».
 
Hudaning karamǝt ǝmǝlliri — •••• Uning zor ⱨǝywisi dǝⱨxǝtlik ⱪara ⱪuyunda ayan bolidu
26  « — Bǝrⱨǝⱪ, Tǝngri uluƣdur, biz Uni qüxinǝlmǝymiz,
Uning yillirining sanini tǝkxürüp eniⱪliƣili bolmaydu. Zǝb. 90:2; 92:8; 93:2; 102:12; Yǝx. 63:16; Yiƣ. 5:19; Dan. 6:27; Ibr. 1:12
27  Qünki U suni tamqilardin xümürüp qiⱪiridu;
Ular parƣa aylinip andin yamƣur bolup yaƣidu.
28  Xundaⱪ ⱪilip asmanlar yamƣurlarni ⱪuyup berip,
Insan baliliri üstigǝ molqiliⱪ yaƣduridu.
29  Biraⱪ kim bulutlarning toⱪuluxini,
Uning samawi qedirining gümbür-gümbür ⱪilidiƣanliⱪini qüxinǝlisun?
30  Mana, U qaⱪmiⱪi bilǝn ǝtrapini yoruⱪ ⱪilidu,
Ⱨǝtta dengiz tǝktinimu yoruⱪ ⱪilidu. «Mana, U qaⱪmiⱪi bilǝn ǝtrapini yoruⱪ ⱪilidu, ⱨǝtta dengiz tǝktinimu yoruⱪ ⱪilidu» — qaⱪmaⱪ dengizning qongⱪur yǝrlirigǝ texip yetidu.
31  U bular arⱪiliⱪ hǝlⱪlǝr üstidin ⱨɵküm qiⱪiridu;
Ⱨǝm ular arⱪiliⱪmu mol axliⱪ beridu. Ayup 37:13
32  U ⱪollirini qaⱪmaⱪ bilǝn tolduridu,
Uningƣa uridiƣan nixanni buyruydu.
33  Hudaning güldürmamisi uning kelidiƣanliⱪini elan ⱪilidu;
Ⱨǝtta kalilarmu sezip, uni elan ⱪilidu. «Hudaning güldürmamisi uning kelidiƣanliⱪini elan ⱪilidu; ⱨǝtta kalilarmu sezip, uni elan ⱪilidu» — Ayup 28-babta boran-qapⱪun degǝn sɵzni tilƣa alƣan. Buning bir sǝwǝbi bir boran-qapⱪunning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ularƣa yeⱪinlixiwatⱪanliⱪini angliƣini boluxi mumkin. Əmdi Elihuning boran-qapⱪunni tǝpsiliy tǝswirlixining sǝwǝbi ⱨazirning ɵzidǝ boran (ǝmǝliyǝttǝ ⱪara ⱪuyun)ning ularning bexiƣa qüxüwatⱪinini kɵrsǝtkǝn boluxi mumkin. 38:1ni kɵrüng.
 
 

36:3 «Bilimni yiraⱪlardin elip kǝltürimǝn...» — Elihu beridiƣan misallarni «yiraⱪlardin» almaⱪqi — demǝk, uzun tarih ⱨǝm tǝbiǝttin almaⱪqi.

36:4 «Bilimi mukǝmmǝl birsi» — Elihu ɵzini bǝk yuⱪiri qaƣlisa kerǝk; qünki u 37-babta dǝl bu sɵzlǝr bilǝn Hudaning Ɵzini tǝswirlǝydu.

36:5 «Biraⱪ U ⱨeqkimni kǝmsitmǝydu» — Elihuning ayǝttiki bu birinqi jümlisini alaⱨidǝ ǝⱨmiyǝtlik dǝp ⱪariƣinimiz bilǝn u yǝnila uning 35-bab -7-ayǝttiki bayaniƣa sǝl zit kelidu.

36:5 Ayup 9:4; 12:13, 16; 37:23; 38:23

36:6 «U yamanlarni ⱨayat saⱪlimaydu; biraⱪ ezilgǝnlǝr üqün adalǝt yürgüzidu» — Elihu ǝslidǝ «Mǝn silǝrning (üq dostning) gǝpliringlar boyiqǝ uningƣa jawab bǝrmǝymǝn» degini bilǝn, u yǝnila bu ayǝttǝ ularning addiy hulasilirigǝ ⱪaytip kǝldi.

36:7 Zǝb. 33:18; 34:15-16; 113:8

36:14 «bǝqqiwazlar» — ibraniy tilida bu sɵz «ⱨǝzilǝk ǝr paⱨixǝ»ni kɵrsitidu.

36:14 Ayup 22:16

36:16 «U (Huda) xundaⱪ ⱪilip senimu azarning aƣzidin ⱪistangqiliⱪi yoⱪ kǝng bir yǝrgǝ jǝlp ⱪilƣan bolatti; undaⱪta dastihining mayƣa toldurulƣan bolatti» — Elihuning 8-15-ayǝttiki bǝrgǝn tǝlimi xuki, nurƣun azab-oⱪubǝtlǝr ǝmiliyǝttǝ jazalax ǝmǝs, bǝlki Hudaning tǝrbiyisi bolidu. Xübⱨisizki, bu tǝlimning ǝⱨmiyiti bar. Biraⱪ u yǝnila Ayupning asasiy ǝⱨwalini qüxǝnmǝydu. U tɵwǝndǝ (17-ayǝttǝ) yǝnila Ayupni hata ǝyiblǝydu.

36:16 Zǝb. 23:5

36:17 «Biraⱪ sǝn ⱨazir yamanlarƣa ⱪaritilƣan tegixlik jazalarƣa toldurulƣansǝn; xunga Hudaning ⱨɵkümi ⱨǝm adaliti seni tutuwaldi» — 17-21-ayǝtlǝrning baxⱪa hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin. Əsli tekistni qüxinix sǝl tǝs.

36:20 «Keqigǝ ümid baƣlima» — bu tolimu sǝlbiy mǝnidǝ ixlitilgǝn. Bǝlkim Elihu: Ayup baxⱪilar ɵzini kɵrmǝydiƣan, ɵzi yaman ixlarni ⱪilalaydiƣan waⱪitni ümid bilǝn kütmǝktǝ, demǝkqi boluxi mumkin.

36:22 «Mana, Tǝngri küq-ⱪudriti tüpǝylidin üstündur; Uningdǝk ɵgǝtküqi barmu?» — Elihuning tǝlimidiki intayin yahxi nuⱪta xuki, Hudaning «ɵgǝtküqi»dur, U dǝl Ɵzining Roⱨi arⱪiliⱪ insanƣa yolyoruⱪ beridu.

36:23 Ⱪan. 32:4; 2Tar. 19:7; Ayup 8:3; 34:10; Rim. 9:14

36:26 Zǝb. 90:2; 92:8; 93:2; 102:12; Yǝx. 63:16; Yiƣ. 5:19; Dan. 6:27; Ibr. 1:12

36:30 «Mana, U qaⱪmiⱪi bilǝn ǝtrapini yoruⱪ ⱪilidu, ⱨǝtta dengiz tǝktinimu yoruⱪ ⱪilidu» — qaⱪmaⱪ dengizning qongⱪur yǝrlirigǝ texip yetidu.

36:31 Ayup 37:13

36:33 «Hudaning güldürmamisi uning kelidiƣanliⱪini elan ⱪilidu; ⱨǝtta kalilarmu sezip, uni elan ⱪilidu» — Ayup 28-babta boran-qapⱪun degǝn sɵzni tilƣa alƣan. Buning bir sǝwǝbi bir boran-qapⱪunning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ularƣa yeⱪinlixiwatⱪanliⱪini angliƣini boluxi mumkin. Əmdi Elihuning boran-qapⱪunni tǝpsiliy tǝswirlixining sǝwǝbi ⱨazirning ɵzidǝ boran (ǝmǝliyǝttǝ ⱪara ⱪuyun)ning ularning bexiƣa qüxüwatⱪinini kɵrsǝtkǝn boluxi mumkin. 38:1ni kɵrüng.