Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr
1
Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝrning ⱪǝdir-ⱪimmiti
Israil padixaⱨi Dawutning oƣli Sulaymanning pǝnd-nǝsiⱨǝtliri: — 1Pad. 4:32; Wǝh. 3:9
Bu pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr sanga ǝⱪil-parasǝt, ǝdǝp-ǝhlaⱪni ɵgitip, seni ibrǝtlik sɵzlǝrni qüxinidiƣan ⱪilidu; sanga danaliⱪ, ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, pǝm-parasǝt wǝ durusluⱪning yolyoruⱪ-tǝrbiyisini ⱪobul ⱪilduridu. Bu pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr nadanlarni zerǝk ⱪilip, yaxlarni bilimlik wǝ sǝzgür ⱪilidu; bularƣa ⱪulaⱪ selixi bilǝn danalar bilimini axuridu, yorutulƣan kixilǝr tehimu dana mǝsliⱨǝtkǝ erixidu, «yorutulƣan kixi» — ibaraniy tilida «ixlarni, mǝsililǝrni, baxⱪa adǝmni obdan qüxinidiƣan kixi» degǝn mǝnidǝ. xundaⱪla pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr ⱨǝm tǝmsillǝrning mǝnisini, danixmǝnlǝrning ⱨekmǝtliri ⱨǝm tilsim sɵzlirini qüxinidiƣan ⱪilinidu.
 
Yaxlarƣa nǝsiⱨǝt
Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪux bilimning baxlinixidur;
Əhmǝⱪlǝr danaliⱪni wǝ tǝrbiyini kɵzgǝ ilmaydu. Ayup 28:28; Zǝb. 111:10; Pǝnd. 9:10; Top. 12:13
I oƣlum, atangning tǝrbiyisigǝ ⱪulaⱪ sal, anangning sɵz-nǝsiⱨǝtidin ayrilma; qünki ular sening bexingƣa taⱪalƣan gül qǝmbirǝk, boynungƣa esilƣan marjan bolidu.
10 I oƣlum, yamanlar seni azdursa, ularƣa ǝgǝxmigin.
11 Əgǝr ular: — Yür, tuzaⱪ ⱪurup adǝm ɵltürǝyli;
Yoxuruniwelip, birǝr bigunaⱨ kǝlgǝndǝ urayli! «...tuzaⱪ ⱪurup adǝm ɵltürǝyli» — ibraniy tilida «...tuzaⱪ ⱪurup ⱪan tɵkǝyli».
12 Tǝⱨtisaradǝk ularni yutuwetǝyli,
Saⱪ bolsimu, ⱨangƣa qüxkǝnlǝrdǝk ularni yiⱪitayli; «Tǝⱨtisara» — ɵlgüqilǝrning roⱨliri ⱪiyamǝt künini kütidiƣan jay (ibraniy tilida «xeol» degǝn sɵz).
13 Ulardin hilmuhil ⱪimmǝtlik mal-dunyaƣa igǝ bolup,
Ɵylirimizni olja bilǝn toldurimiz.
14 Biz bilǝn xerik bol,
Ⱨǝmyanimiz bir bolsun, desǝ, —
15 I oƣlum, ularƣa yoldax bolma,
Ɵzüngni ularning izidin neri ⱪil! «Ɵzüngni ularning izidin neri ⱪil!» — ibraniy tilida «Putungni ularning yolidin neri ⱪil!».
16 Qünki ularning putliri rǝzillikkǝ yügüridu,
Ⱪolini ⱪan ⱪilix üqün aldiraydu. Yǝx. 59:7; Rim. 3:15
17 Ⱨǝrⱪandaⱪ uqar ⱪanat tuyup ⱪalƣanda tuzaⱪ ⱪoyux bikar awariqiliktur;
18 Lekin bular dǝl ɵz ⱪenini tɵküx üqün saⱪlaydu;
Ɵz janliriƣa zamin boluxni kütidu.
19 Nǝpsi yoƣinap kǝtkǝn ⱨǝrbir adǝmning yollirining aⱪiwiti mana xundaⱪ;
Ⱨaram mal-dunya ɵz igilirining jenini alidu. Ayup 8:13
 
Danaliⱪ sadasi
20  Büyük danaliⱪ koqida oquⱪ-axkara hitab ⱪilmaⱪta,
Qong mǝydanlarda sadasini anglatmaⱪta. «danaliⱪ» — «Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»dǝ «danaliⱪ» pǝzilǝtlik bir ayalning süpitidǝ kɵrünidu. Bu «pǝzilǝtlik ayal» 5:1-14, 6:20-35, 7:6-27, 9:13-18dǝ bayan ⱪilinƣan «paⱨixǝ ayal» bilǝn selixturuluxi «pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»ning muⱨim bir temisidur.
21 Koqa doⱪmuxlirida adǝmlǝrni qaⱪirmaⱪta,
Xǝⱨǝr dǝrwazilirida sɵzlirini jakarlimaⱪta: —
22 I saddilar, ⱪaqanƣiqǝ muxundaⱪ nadanliⱪⱪa berilisilǝr?
Mǝshirǝ ⱪilƣuqilar ⱪaqanƣiqǝ mǝshiriliktin ⱨuzur alsun?
Əhmǝⱪlǝr ⱪaqanƣiqǝ bilimdin nǝprǝtlǝnsun?! «saddilar» — «Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»dǝ «saddilar» (yaki «nadanlar») degǝnning «ɵgǝnmigǝnlǝr», «sawatⱪa erixmigǝnlǝr» degǝn baxⱪa hil tǝrjimilirimu bar. «Əhmǝⱪlǝr ⱪaqanƣiqǝ bilimdin nǝprǝtlǝnsun?!» — oⱪurmǝnlǝr xuningƣa diⱪⱪǝt ⱪilƣan boluxi mumkin, «danaliⱪ» muxu yǝrdǝ «nadanlar»ƣa («saddilar»ƣa) biwasitǝ sɵz ⱪilsimu, lekin «ǝhmǝⱪlǝr»gǝ wǝ «mǝshirǝ ⱪilƣuqilar»ƣa biwasitǝ sɵzlimǝydu. Qünki rǝzil yollarni tutⱪaqⱪa, ularƣa ⱨeqⱪandaⱪ biwasitǝ nǝsiⱨǝt tǝsir ⱪilmaydu (8:4, 9:4, 7-8nimu kɵrüng).
23 Tǝnbiⱨlirimgǝ ⱪulaⱪ selip mangƣan yolunglardin yanƣan bolsanglar idi!
Roⱨimni silǝrgǝ tɵküp berǝttim,
Sɵzlirimni silǝrgǝ bildürgǝn bolattim.
24 Lekin qaⱪirsam, anglimidinglar;
Ⱪolumni uzartsam, ⱨeqⱪaysinglar ⱪarimidinglar. Yǝx. 65:12; 66:4; Yǝr. 13:10
25 Nǝsiⱨǝtlirimning ⱨǝmmisigǝ pǝrwa ⱪilmidinglar,
Tǝnbiⱨimni anglaxni ⱪilqǝ halimidinglar.
26 Xunga, bexinglarƣa bala-ⱪaza kǝlgǝndǝ külimǝn,
Wǝⱨimǝ silǝrgǝ yetixi bilǝn mǝshirǝ ⱪilimǝn.
27 Ⱨalakǝt elip kǝlgǝn wǝⱨimǝ üstünglǝrgǝ qüxkǝndǝ,
Wǝyranqiliⱪ silǝrgǝ ⱪuyuntazdǝk kǝlgǝndǝ,
Silǝr eƣir ⱪayƣuƣa wǝ azabⱪa muptila bolƣininglarda — Ayup 27:9; 35:12; Yǝx. 1:15; Yǝr. 11:11; 14:12; Əz. 8:18; Mik. 3:4
28 U qaƣda muxu kixilǝr mǝndin ɵtünüp qaⱪiridu,
Mǝn pǝrwa ⱪilmaymǝn,
Meni tǝlmürüp izdisimu, tapalmaydu.
29 Ular bilimgǝ nǝprǝtlǝnginidin,
Pǝrwǝrdigardin ǝyminixni tallimiƣinidin,
30 Mening nǝsiⱨitimni ⱪilqǝ ⱪobul ⱪilƣusi yoⱪluⱪidin,
Tǝnbiⱨimgimu pǝrwa ⱪilmiƣininglardin,
31 Ular ɵz bexini yǝydu,
Ɵz ⱪǝstliridin toluⱪ azab tartidu;
32 Qünki saddilarning yoldin qiⱪixi ɵz jeniƣa zamin bolidu;
Əhmǝⱪlǝr raⱨǝtlik turmuxidin ɵzlirini ⱨalak ⱪilidu.
33 Lekin manga ⱪulaⱪ salƣanlar aman-esǝn yaxaydu,
Bala-ⱪazalardin, ƣǝm-ǝndixlǝrdin haliy bolup, hatirjǝm turidu.
 
 

1:1 1Pad. 4:32; Wǝh. 3:9

1:5 «yorutulƣan kixi» — ibaraniy tilida «ixlarni, mǝsililǝrni, baxⱪa adǝmni obdan qüxinidiƣan kixi» degǝn mǝnidǝ.

1:7 Ayup 28:28; Zǝb. 111:10; Pǝnd. 9:10; Top. 12:13

1:11 «...tuzaⱪ ⱪurup adǝm ɵltürǝyli» — ibraniy tilida «...tuzaⱪ ⱪurup ⱪan tɵkǝyli».

1:12 «Tǝⱨtisara» — ɵlgüqilǝrning roⱨliri ⱪiyamǝt künini kütidiƣan jay (ibraniy tilida «xeol» degǝn sɵz).

1:15 «Ɵzüngni ularning izidin neri ⱪil!» — ibraniy tilida «Putungni ularning yolidin neri ⱪil!».

1:16 Yǝx. 59:7; Rim. 3:15

1:19 Ayup 8:13

1:20 «danaliⱪ» — «Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»dǝ «danaliⱪ» pǝzilǝtlik bir ayalning süpitidǝ kɵrünidu. Bu «pǝzilǝtlik ayal» 5:1-14, 6:20-35, 7:6-27, 9:13-18dǝ bayan ⱪilinƣan «paⱨixǝ ayal» bilǝn selixturuluxi «pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»ning muⱨim bir temisidur.

1:22 «saddilar» — «Pǝnd-nǝsiⱨǝtlǝr»dǝ «saddilar» (yaki «nadanlar») degǝnning «ɵgǝnmigǝnlǝr», «sawatⱪa erixmigǝnlǝr» degǝn baxⱪa hil tǝrjimilirimu bar. «Əhmǝⱪlǝr ⱪaqanƣiqǝ bilimdin nǝprǝtlǝnsun?!» — oⱪurmǝnlǝr xuningƣa diⱪⱪǝt ⱪilƣan boluxi mumkin, «danaliⱪ» muxu yǝrdǝ «nadanlar»ƣa («saddilar»ƣa) biwasitǝ sɵz ⱪilsimu, lekin «ǝhmǝⱪlǝr»gǝ wǝ «mǝshirǝ ⱪilƣuqilar»ƣa biwasitǝ sɵzlimǝydu. Qünki rǝzil yollarni tutⱪaqⱪa, ularƣa ⱨeqⱪandaⱪ biwasitǝ nǝsiⱨǝt tǝsir ⱪilmaydu (8:4, 9:4, 7-8nimu kɵrüng).

1:24 Yǝx. 65:12; 66:4; Yǝr. 13:10

1:27 Ayup 27:9; 35:12; Yǝx. 1:15; Yǝr. 11:11; 14:12; Əz. 8:18; Mik. 3:4