Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Zǝkǝriya 14

Pǝrwǝrdigarning küni, Pǝrwǝrdigarning padixaⱨliⱪi

1 Mana, Pǝrwǝrdigarƣa has kün kelidu; u küni arangdin mal-mülküng bulang-talang ⱪilinip bɵlüxüwelinidu. ■ 2 Mǝn barliⱪ ǝllǝrni Yerusalemƣa jǝng ⱪilixⱪa yiƣimǝn; xǝⱨǝr ixƣal ⱪilinidu, ɵylǝr bulang-talang ⱪilinip, ⱪiz-ayallar ayaƣ-asti ⱪilinidu; xǝⱨǝrning yerimi ǝsirgǝ qüxüp sürgün ⱪilinidu; tirik ⱪalƣan hǝlⱪ xǝⱨǝrdin elip ketilmǝydu.■

3 Andin Pǝrwǝrdigar qiⱪip xu ǝllǝr bilǝn uruxidu; U Uning jǝng ⱪilƣan künidikidǝk uruxidu. □ ■ 4 Uning putliri xu küni Yerusalemning xǝrⱪiy tǝripining ǝng aldi bolƣan Zǝytun teƣida turidu; xuning bilǝn Zǝytun teƣi otturidin xǝrⱪ wǝ ƣǝrb tǝrǝpkǝ yerilidu; zor yoƣan bir jilƣa pǝyda bolidu; taƣning yerimi ximal tǝrǝpkǝ, yerimi jǝnub tǝrǝpkǝ yɵtkilidu. □ ■ 5 Wǝ silǝr Mening taƣlirimning dǝl muxu jilƣisi bilǝn ⱪaqisilǝr; qünki taƣlarning jilƣisi Azǝlgiqǝ baridu; silǝr Yǝⱨuda padixaⱨi Uzziyaning künliridǝ bolƣan yǝr tǝwrǝxtǝ ⱪaqⱪininglardǝk ⱪaqisilǝr. Andin Pǝrwǝrdigar Hudayim kelidu; ⱨǝmdǝ Sǝn bilǝn barliⱪ «muⱪǝddǝs bolƣuqilar»mu kelidu! □ ■ 6 Xu küni xundaⱪ boliduki, nur tohtap ⱪalidu; parlaⱪ yultuzlarmu ⱪarangƣulixip ketidu; 7 Biraⱪ u Pǝrwǝrdigarƣa mǝlum bolƣan alaⱨidǝ bir kün, ya keqǝ ya kündüz bolmaydu; xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki, kǝq kirgǝndǝ, alǝm yorutulidu.□ ■

8 Xu küni xundaⱪ boliduki, ⱨayatliⱪ suliri Yerusalemdin eⱪip qiⱪidu; ularning yerimi xǝrⱪiy dengizƣa, yerimi ƣǝrbiy dengizƣa ⱪarap aⱪidu; yazda wǝ ⱪixta xundaⱪ bolidu.□ ■

9 Pǝrwǝrdigar pütkül yǝr yüzi üstidǝ padixaⱨ bolidu; xu küni pǝⱪǝt bir «Pǝrwǝrdigar» bolidu, yǝr yüzidǝ birdinbir Uningla nami bolidu. □ 10 Gebadin Yerusalemning jǝnubidiki Rimmonƣiqǝ bolƣan pütün zemin «Arabaⱨ»dǝk tüzlǝnglikkǝ aylandurulidu; Yerusalem bolsa «Binyamin dǝrwazisi»din «Birinqi dǝrwaza»ƣiqǝ wǝ yǝnǝ «Burjǝk dǝrwazisi»ƣiqǝ, «Ⱨananiyǝlning munari»din padixaⱨning xarab kɵlqǝklirigiqǝ yuⱪiri kɵtürülidu, lekin xǝⱨǝr yǝnila ɵz jayida xu peti turidu; □ 11 Adǝmlǝr yǝnǝ uningda turidu. «Ⱨalak pǝrmani» yǝnǝ ⱨeq qüxürülmǝydu; Yerusalem hatirjǝmliktǝ turidu.□

12 Wǝ Pǝrwǝrdigar Yerusalemƣa jǝng ⱪilƣan barliⱪ ǝllǝrni uruxⱪa ixlǝtkǝn waba xundaⱪ boliduki, ular ɵrǝ bolsila gɵxliri qirip ketidu; kɵzliri qanaⱪlirida qirip ketidu; tilliri aƣzida qirip ketidu. □ 13 Xu küni xundaⱪ boliduki, ularning arisiƣa Pǝrwǝrdigardin zor bir alaⱪzadilik qüxidu; ular ⱨǝrbiri ɵz yeⱪinining ⱪolini tutuxidu, ⱨǝrbirining ⱪoli yeⱪinining ⱪoliƣa ⱪarxi kɵtürülidu. 14 Yǝⱨudamu Yerusalemda jǝng ⱪilidu; ǝtrapidiki barliⱪ ǝllǝrning mal-mülükliri jǝm ⱪilip yiƣilidu — san-sanaⱪsiz altun-kümüx wǝ kiyim-keqǝklǝr bolidu. 15 At, ⱪeqir, tɵgǝ, exǝk, xundaⱪla ularning bargaⱨlirida bolƣan barliⱪ mal-waranlar üstigǝ qüxkǝn waba yuⱪiriⱪi wabaƣa ohxax bolidu.

16 Xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki, Yerusalemƣa jǝng ⱪilixⱪa kǝlgǝn ⱨǝmmǝ ǝllǝrdin barliⱪ tirik ⱪalƣanlar ⱨǝr yili Yerusalemƣa, padixaⱨⱪa, yǝni samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa ibadǝt ⱪilixⱪa wǝ «kǝpilǝr ⱨeyti»ni tǝbriklǝxkǝ qiⱪidu. ■ 17 Xundaⱪ boliduki, yǝr yüzidiki ⱪowm-jǝmǝtlǝrdin padixaⱨⱪa, yǝni samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa ibadǝtkǝ qiⱪmiƣanlar bolsa, ǝmdi ularning üstigǝ yamƣur yaƣmaydu.

18 Misir jǝmǝti qiⱪip ⱨazir bolmisa, ularƣimu yamƣur bolmaydu; biraⱪ Pǝrwǝrdigar «kǝpilǝr ⱨeyti»ni tǝbriklǝxkǝ qiⱪmaydiƣan barliⱪ ǝllǝr üstigǝ qüxüridiƣan waba ularƣimu qüxürülidu. □ 19 Bu Misirning jazasi, xundaⱪla «kǝpilǝr ⱨeyti»ni tǝbriklǝxkǝ qiⱪmaydiƣan barliⱪ ǝllǝrning jazasi bolidu.

20 Xu küni atlarning ⱪongƣuraⱪliri üstigǝ «Pǝrwǝrdigarƣa atilip pak-muⱪǝddǝs bolsun!» dǝp yezilidu; Pǝrwǝrdigarning ɵyidiki barliⱪ ⱪaqa-ⱪuqilarmu ⱪurbangaⱨ aldidiki ⱪaqilarƣa ohxax ⱨesablinidu; 21 Yerusalemdiki wǝ Yǝⱨudadiki barliⱪ ⱪaqa-ⱪuqilarmu Pǝrwǝrdigarƣa atilip pak-muⱪǝddǝs bolidu; ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqilar kelip ularni elip ⱪurbanliⱪ gɵxlirini pixuridu; xu küni samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ «ⱪanaanliⱪ-sodigǝr» ikkinqi bolmaydu.□ ■

■14:1 Yo. 2:10, 31; 3:15; Yǝx. 2:12-22; 13:6-13; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Wǝⱨ. 6:12-13.

■14:2 Yǝx. 13:16

□14:3 «... Pǝrwǝrdigar qiⱪip xu ǝllǝr bilǝn uruxidu; U Uning jǝng ⱪilƣan künidikidǝk uruxidu» — «jǝng ⱪilƣan künidikidǝk» bǝlkim Pǝrwǝrdigar Israilni Misirdin ⱪutⱪuzƣan künini («Mis.» 14-15-bab) yaki Yǝxua pǝyƣǝmbǝrning dǝwridǝ uning Amoriylar bilǝn ⱪilƣan jengini kɵrsitidu («Yǝxua» 10-bab).

■14:3 Yǝx. 42:13

□14:4 «Uning putliri xu küni Yerusalemning xǝrⱪiy tǝripining ǝng aldi bolƣan Zǝytun teƣida turidu» — oⱪurmǝnlǝr Injildin xuni biliduki, Əysa Mǝsiⱨ dunyadin ayrilip kǝtkǝndǝ u dǝl muxu taƣdin kɵtürülgǝn, wǝ xu qaƣda pǝrixtilǝr rosulliriƣa: «Əysa asmanƣa qiⱪip kǝtti. Biraⱪ u ⱪandaⱪ kɵtürülgǝn bolsa, kǝlgüsidǝ yǝnǝ dǝl silǝr kɵrgǝn peti ⱪaytip kelidu» — dedi. «xuning bilǝn Zǝytun teƣi otturidin xǝrⱪ wǝ ƣǝrb tǝrǝpkǝ yerilidu; zor yoƣan bir jilƣa pǝyda bolidu; taƣning yerimi ximal tǝrǝpkǝ, yerimi jǝnub tǝrǝpkǝ yɵtkilidu» — geologlar Zǝytun teƣining otturisidiki xǝrⱪtin-ƣǝrbkǝ sozulƣan bir «yǝr posti üzülmisi»ni tapⱪan. U «Pǝrwǝrdigarning küni»dǝ yerilixni kütmǝktǝ.

■14:4 Dan. 7:13; Əz.11:23; Mat. 24:30; Mar. 13:26; Luⱪa 21:27; 1Tes. 1:10; 2Tes. 1:10; Wǝⱨ. 1:7.

□14:5 «silǝr Mening taƣlirimning dǝl muxu jilƣisi bilǝn ⱪaqisilǝr; qünki taƣlarning jilƣisi Azǝlgiqǝ baridu» — «Azǝl»ning ⱪǝyǝrdiliki ⱨazirqǝ bizgǝ namǝlum. Ⱨazirⱪi ǝⱨwalda, Yerusalemdin xǝrⱪⱪǝ ⱪeqix mumkin ǝmǝs; «Kidron jilƣisi», xundaⱪla intayin tik bolƣan Zǝytun teƣining ɵzi muxundaⱪ «ⱪeqix yoli»ni tosuwalidu. «Andin Pǝrwǝrdigar Hudayim kelidu; ⱨǝmdǝ Sǝn bilǝn barliⱪ «muⱪǝddǝs bolƣuqilar»mu kelidu!» — «muⱪǝddǝs bolƣuqilar» barliⱪ kerub-pǝrixtilǝr wǝ bǝlkim ɵlümdin tirilgǝn Hudaning muⱪǝddǝs bǝndilirini kɵrsitidu («1Tes.» 4:13-17ni kɵrüng).

■14:5 Am. 1:1

□14:7 «biraⱪ u Pǝrwǝrdigarƣa mǝlum bolƣan alaⱨidǝ bir kün, ya keqǝ ya kündüz bolmaydu; xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki, kǝq kirgǝndǝ, alǝm yorutulidu» — bǝzi alimlar bu nur Mǝsiⱨning ming yilliⱪ ⱨɵkümranliⱪining ahiriƣiqǝ yetidu, dǝp ⱪaraydu. Demǝk, xu künlǝrdǝ keqidǝ kündüzgǝ ohxax yoruⱪluⱪ bolidu. Hudaƣa nisbǝtǝn bu «ming yil» pǝⱪǝt «bir kün»dǝk bolidu («2Pet.», 3:8, «Wǝⱨ.» 20-babni kɵrüng). Biz bu pikirgǝ ⱪoxulimiz. «Ⱪoxumqǝ sɵz»dǝ uning üstidimu tohtilimiz.

■14:7 Wǝⱨ. 21:25

□14:8 «ularning , yǝni sularning yerimi xǝrⱪiy dengizƣa, yerimi ƣǝrbiy dengizƣa ⱪarap aⱪidu...» — «xǝrⱪiy dengiz» yǝni «Ɵlük dengiz», «ƣǝrbiy dengiz» yǝni «Ottura Dengiz».

■14:8 Əz. 47:1-12; Yo. 3:18; Wǝⱨ. 22:1

□14:9 «Pǝrwǝrdigar pütkül yǝr yüzi üstidǝ padixaⱨ bolidu; xu küni pǝⱪǝt bir «Pǝrwǝrdigar» bolidu...» — demǝk, nǝ Israillar nǝ ǝllǝr ⱨeqⱪandaⱪ butni (burunⱪidǝk haliƣanqǝ) «Pǝrwǝrdigar» dǝwalmaydu.

□14:10 «Yerusalem bolsa «Binyamin dǝrwazisi»din «Birinqi dǝrwaza»ƣiqǝ wǝ yǝnǝ «Burjǝk dǝrwazisi»ƣiqǝ, «Ⱨananiyǝlning munari»din padixaⱨning xarab kɵlqǝklirigiqǝ yuⱪiri kɵtürülidu» — ««Binyamin dǝrwazisi»din «Birinqi dǝrwaza»ƣiqǝ wǝ yǝnǝ «Burjǝk dǝrwazisi»ƣiqǝ»» degǝn ariliⱪ Yerusalemning xǝrⱪidin ƣǝrbiƣiqǝ barliⱪ jaylarni wǝ ««Ⱨananiyǝlning munari»din «padixaⱨning xarab kɵlqǝkliri»giqǝ» degǝn ariliⱪ uning ximalidin jǝnubiƣiqǝ bolƣan barliⱪ jaylarni kɵrsitidu. Demǝk, pütün xǝⱨǝrni bildüridu, pütün xǝⱨǝr kɵtürülidu. «lekin xǝⱨǝr yǝnila ɵz jayida xu peti turidu» — bu ayǝt boyiqǝ Yerusalemning ǝtrapidiki taƣliⱪ rayonlar (60 kilometrqǝ uzunluⱪ wǝ kǝngliktǝ) tüzlǝnglikkǝ aylandurulidu. Xundaⱪ degini bilǝn «xǝⱨǝr yǝnila ɵz jayida xu peti turidu».

□14:11 ««Ⱨalak pǝrmani» yǝnǝ ⱨeq qüxürülmǝydu; Yerusalem hatirjǝmliktǝ turidu» — «ⱨalak pǝrmani» — ɵtkǝndǝ Huda (eƣir gunaⱨ tüpǝylidin) mǝlum bir nǝrsǝ, adǝm, ailǝ, xǝⱨǝr yaki ⱨǝtta pütün bir hǝlⱪ toƣruluⱪ «ⱨalak pǝrmani» qüxürgǝn bolsa, ularning ⱨǝmmisini yoⱪitix kerǝk idi. Demǝk, Israilda ⱨazir «ⱨalak pǝrmani» qüxürülgüdǝk gunaⱨlar ⱨeq tepilmaydu.

□14:12 «kɵzliri qanaⱪlirida qirip ketidu» — ibraniy tilida «kɵzi qanaⱪlirida qirip ketidu». «tilliri aƣzida qirip ketidu» — ibraniy tilida «tili aƣzida qirip ketidu».

■14:16 Yǝx. 66:23

□14:18 «Misir jǝmǝti qiⱪip ⱨazir bolmisa, ularƣimu yamƣur bolmaydu; biraⱪ Pǝrwǝrdigar «kǝpilǝr ⱨeyti»ni tǝbriklǝxkǝ qiⱪmaydiƣan barliⱪ ǝllǝr üstigǝ qüxüridiƣan waba ularƣimu qüxürülidu» — Misirning teriⱪqiliⱪi yamƣurƣa anqǝ tayanmaydu, bǝlki Nil dǝryasiƣa tayinidu; xunga ularƣa ǝskǝrtiliduki, ⱪoxumqǝ bir «waba» ularƣa qüxidu. Bu ⱪandaⱪ waba deyilmidi.

□14:21 «... Pǝrwǝrdigarƣa atilip pak-muⱪǝddǝs bolidu» — ibraniy tilida «Pǝrwǝrdigarƣa ⱪarita pak-muⱪǝddǝslik» deyilidu. Bu sɵzlǝr bax kaⱨinning bexiƣa taⱪalƣan altun otuƣatⱪa nǝⱪixlǝngǝn («Mis.» 28:36ni kɵrüng). «Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ «ⱪanaanliⱪ-sodigǝr» ikkinqi bolmaydu» — «ⱪanaanliⱪ-sodigǝr» ibraniy tilida «ⱪanaanliⱪ», Pǝlǝstindiki ⱪǝdimki butpǝrǝs millǝtlǝrni ⱨǝm «sodigǝr» degǝn ikki mǝnini kɵrsitidu. Hudaning muⱪǝddǝs ibadǝthanisida ⱨeqⱪandaⱪ butpǝrǝs (Hudani birinqi orunƣa ⱪoymiƣan) kixi yaki «ibadǝtni sodiƣa aylanduridiƣan» mǝnpǝǝtpǝrǝs bolƣuqi tepilmaydu.

■14:21 Yǝx. 35:8; Yo. 3:17; Wǝⱨ. 21:27; 22:15