Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna «1» 2

Əysa Mǝsiⱨ - Hudaƣa bolƣan wǝkilimizdur

1 I ǝziz balilirim, mǝn silǝrni gunaⱨ sadir ⱪilmisun dǝp, bu sɵzlǝrni yeziwatimǝn. Mubada birsi gunaⱨ sadir ⱪilsa, Atining yenida bir yardǝmqi wǝkilimiz, yǝni Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi Əysa Mǝsiⱨ bardur.□ ■ 2 U Ɵzi gunaⱨlirimiz üqün jazani kɵtürgüqi kafarǝttur; muxu kafarǝt pǝⱪǝt bizning gunaⱨlirimiz üqünla ǝmǝs, bǝlki pütkül dunyadikilǝrning gunaⱨliri üqündur.□ ■

3 Bizning uni tonuƣanliⱪimizni bilǝliximiz — Uning ǝmrlirigǝ ǝmǝl ⱪiliximizdindur. 4 «Uni tonuymǝn» dǝp turup, Uning ǝmrlirigǝ ǝmǝl ⱪilmiƣuqi kixi yalƣanqidur, uningda ⱨǝⱪiⱪǝt yoⱪtur.■ 5 Lekin kimki Uning sɵzigǝ ǝmǝl ⱪilsa, ǝmdi uningda Hudaning meⱨir-muⱨǝbbiti ⱨǝⱪiⱪǝtǝn kamalǝtkǝ yǝtkǝn bolidu. Biz ɵzimizning Uningda bolƣanliⱪimizni ǝnǝ xuningdin bilimiz.□ ■ 6 «Hudada turup yaxaymǝn» degüqi bolsa Əysaning mangƣinidǝk ohxax mengixi kerǝk.□ ■

Ⱪerindaxlarƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt kɵrsitix nurning bǝlgisi

7 I sɵyümlüklirim, silǝrgǝ burun anglap baⱪmiƣan yengi bir ǝmrni ǝmǝs, bǝlki dǝslǝptin tartip silǝr tapxuruwalƣan kona ǝmrni yeziwatimǝn. Uxbu ǝmr silǝr burundinla anglap keliwatⱪan sɵz-kalamdur.□ ■ 8 Lekin yǝnǝ kelip mǝn silǝrgǝ yeziwatⱪinimni yengi ǝmr desǝkmu bolidu; bu ǝmr Mǝsiⱨdǝ ⱨǝm silǝrdimu ǝmǝl ⱪilinmaⱪta, qünki ⱪarangƣuluⱪ ɵtüp kǝtmǝktǝ, wǝ ⱨǝⱪiⱪiy nur alliⱪaqan qeqilixⱪa baxlidi.□ ■ 9 Kimdǝkim ɵzini «nurda yaxawatimǝn» dǝp turup, ⱪerindixini ɵq kɵrsǝ, u bügüngiqǝ ⱪarangƣuluⱪta turuwatⱪan bolidu. 10 Ⱪerindixiƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt kɵrsǝtkǝn kixi yoruⱪluⱪta turmaⱪta, uningda gunaⱨⱪa putlaxturidiƣan ⱨeqnemǝ ⱪalmaydu. ■ 11 Lekin ⱪerindixini ɵq kɵrgǝn kixi ⱪarangƣuluⱪtidur; u ⱪarangƣuluⱪta mangidu wǝ ⱪǝyǝrgǝ ketiwatⱪanliⱪini bilmǝydu, qünki ⱪarangƣuluⱪ uning kɵzlirini ⱪariƣu ⱪiliwǝtkǝn.

12 Mǝn bularni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i ǝziz balilirim, qünki gunaⱨliringlar Uning nami üqün kǝqürüm ⱪilindi.□ ■

13 Mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i atilar, qünki silǝr Əzǝldin Bar Bolƣuqini tonudunglar.

Mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i yigitlǝr, qünki silǝr u rǝzil üstidin ƣǝlibǝ ⱪildinglar.□

14 Mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i ǝziz balilirim, qünki silǝr Atini tonudunglar.

Mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i atilar, qünki silǝr Əzǝldin Bar Bolƣuqini tonudunglar.

Mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i yigitlǝr, qünki silǝr küqlüksilǝr, Hudaning sɵz-kalami silǝrdǝ turidu wǝ silǝr u rǝzil üstidinmu ƣǝlibǝ ⱪildinglar.

15 Bu dunyani wǝ bu dunyadiki ixlarni sɵymǝnglar. Ⱨǝrkim bu dunyani sɵysǝ, Atining sɵygüsi uningda yoⱪtur. □ ■ 16 Qünki bu dunyadiki barliⱪ ixlar, yǝni ǝttiki ⱨǝwǝs, kɵzlǝrdiki ⱨǝwǝs wǝ ⱨayatiƣa bolƣan mǝƣrurluⱪning ⱨǝmmisi Atidin kǝlgǝn ǝmǝs, bǝlki bu dunyadin bolƣandur, halas; □ 17 wǝ bu dunya wǝ uningdiki ⱨǝwǝslǝrning ⱨǝmmisi ɵtüp ketidu. Lekin Hudaning iradisigǝ ǝmǝl ⱪilƣuqi kixi mǝnggü yaxaydu.■

Dǝjjal — Əysa Mǝsiⱨning rǝⱪibi

18 Əziz balilirim, zamanning ahirⱪi saiti yetip kǝldi; wǝ silǝr dǝjjalning ahir zamanda kelidiƣanliⱪini angliƣininglardǝk, ǝmǝliyǝttǝ bolsa ⱨazirning ɵzidila nurƣun dǝjjallar mǝydanƣa qiⱪti; buningdin zamanning ahirⱪi saiti bolup ⱪalƣanliⱪi bizgǝ mǝlum. □ ■ 19 Ular arimizdin qiⱪti, lekin ular ǝslidǝ bizlǝrdin ǝmǝs idi. Qünki ǝgǝr bizlǝrdin bolƣan bolsa, arimizda turiwǝrgǝn bolatti. Lekin ularning ⱨeqⱪaysisining ǝslidǝ bizdikilǝrdin bolmiƣanliⱪi pax ⱪilinƣanliⱪi üqün ular arimizdin qiⱪip kǝtti.□ ■

20 Ⱨalbuki, silǝr bolsanglar Muⱪǝddǝs Bolƣuqidin kǝlgǝn mǝsiⱨligüqi Roⱨtin nesip boldunglar wǝ xuning üqün silǝr ⱨǝmmǝ ixni bilisilǝr. □ ■ 21 Silǝrgǝ bu hǝtni yiziximdiki sǝwǝb, silǝrning ⱨǝⱪiⱪǝtni bilmigǝnlikinglar üqün ǝmǝs, bǝlki ⱨǝⱪiⱪǝtni bilip, yalƣanqiliⱪning ⱨǝⱪiⱪǝttin kelip qiⱪmaydiƣanliⱪini bilgǝnlikinglar üqündur. 22 Əmisǝ, kim yalƣanqi? Əysaning Mǝsiⱨ ikǝnlikini inkar ⱪilƣuqi kixi bulsa, u yalƣanqidur. Ata wǝ Oƣulni inkar ⱪilƣuqi kixi ɵzi bir dǝjjaldur. 23 Kimdǝkim Oƣulni rǝt ⱪilsa uningda Ata bolmaydu. Lekin Oƣulni etirap ⱪilsa, uningda Ata bolidu.□ ■

24 Silǝr bolsanglar, burundin anglap keliwatⱪininglarni ɵzünglarda dawamliⱪ turƣuziweringlar. Burundin anglap keliwatⱪininglar silǝrdǝ dawamliⱪ turiwǝrsǝ, silǝrmu dawamliⱪ Oƣul wǝ Atida yaxawatⱪan bolisilǝr; 25 wǝ Uning bizgǝ ⱪilƣan wǝdisi bolsa dǝl xu — mǝnggü ⱨayatliⱪtur.□

26 Silǝrni azdurmaⱪqi bolƣanlarni nǝzǝrdǝ tutup, bularni silǝrgǝ yazdim; 27 Silǝr bolsanglar, silǝr Uningdin ⱪobul ⱪilƣan mǝsiⱨligüqi Roⱨ silǝrdǝ turiweridu, silǝr ⱨeqkimning ɵgitixigǝ moⱨtaj ǝmǝssilǝr; bǝlki ǝnǝ xu mǝsiⱨligüqi Roⱨ silǝrgǝ barliⱪ ixlar toƣruluⱪ ɵgitiwatⱪandǝk (U ⱨǝⱪtur, ⱨeq yalƣan ǝmǝstur!) — ⱨǝm ɵgǝtkǝndǝk, silǝr dawamliⱪ Uningda yaxaydiƣan bolisilǝr.□ ■

28 Əmisǝ, i ǝziz balilirim, dawamliⱪ Uningda turup yaxaweringlar. Xundaⱪ ⱪilsanglar, U ⱨǝrⱪaqan ⱪaytidin ayan bolƣanda ⱪorⱪmas bolimiz ⱨǝm U kǝlginidǝ Uning aldida ⱨeq hijalǝt bolup ⱪalmaymiz. □ ■ 29 Hudaning ⱨǝⱪⱪaniy ikǝnlikini bilgǝnikǝnsilǝr, ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa ǝmǝl ⱪilƣuqilarning ⱨǝrbirining uning tǝripidin tuƣulƣuqi ikǝnlikinimu bilsǝnglar kerǝk.□

□2:1 «I ǝziz balilirim,...» — «ǝziz balilirim» grek tilida «kiqik balilirim». «Mubada birsi gunaⱨ sadir ⱪilsa, Atining yenida bir yardǝmqi wǝkilimiz, yǝni Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi Əysa Mǝsiⱨ bardur» — «yardǝmqi wǝkil» grek tilida «parakletos» deyilidu, bu sɵz «Yuⱨ.» 14:16, 26, 15:26, 16:7dǝ «yardǝmqi» dǝp tǝrjimǝ ⱪilinidu. «Parakletos» xu yǝrlǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu. Xu yǝrlǝrdiki bu sɵzning toluⱪ mǝnisi toƣruluⱪ izaⱨatlarni kɵrüng.

■2:1 1Tim. 2:5; Ibr. 7:25.

□2:2 «U Ɵzi gunaⱨlirimiz üqün jazani kɵtürgüqi kafarǝttur; muxu kafarǝt pǝⱪǝt bizning gunaⱨlirimiz üqünla ǝmǝs, bǝlki pütkül dunyadikilǝrning gunaⱨliri üqündur» — «jazani kɵtürgüqi kafarǝt» — 4:18, «Rim.» 3:25, «Ibr.» 9:5dǝ muxuningƣa yeⱪin bir sɵz tepilidu. Tǝwratta bu sɵz (ibraniy tilida) «kafarǝt tǝhti» yaki «rǝⱨim tǝhti» («Mis.» 25:17) ⱨǝm bǝzidǝ «gunaⱨ tilǝx ⱪurbanliⱪi» yaki «gunaⱨni yapⱪuqi ⱪurbanliⱪ» degǝn mǝnidǝ kɵrülidu. Injilda uning asasiy uⱪumi Hudaning ƣǝzipini ɵz üstigǝ elix wǝ xundaⱪla gunaⱨlardin pak ⱪilixtur.

■2:2 Yⱨ. 4:42; Rim. 3:25; 2Kor. 5:18; Kol. 1:20; 1Yuⱨa. 4:10, 14.

■2:4 1Yuⱨa. 4:20.

□2:5 «Lekin kimki uning sɵzigǝ ǝmǝl ⱪilsa, ǝmdi uningda Hudaning meⱨir-muⱨǝbbiti ⱨǝⱪiⱪǝtǝn kamalǝtkǝ yǝtkǝn bolidu» — Injil boyiqǝ insanlar bir-birimizni sɵyüx üqün wǝ Hudaning Ɵzini sɵyüx üqün ⱪǝlbimizgǝ «Hudaning meⱨir-muⱨǝbbiti» Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ tɵkülüxi kerǝk («Rim.» 5:5) andin bizning Hudaƣa wǝ insalarƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt kɵrsitiximiz mumkin bolidu. Xunga «Hudaning meⱨir-muⱨǝbbiti» Hudadin kǝlgǝn ⱨǝm bizdin Hudaƣa ⱨǝm insanlarƣa ⱪaritilƣan muⱨǝbbitimizning ⱨǝmmisini kɵrsitidu. «Biz ɵzimizning Uningda bolƣanliⱪimizni ǝnǝ xuningdin bilimiz» — «Uningda bolƣanliⱪimiz»: — demǝk, Uning bilǝn yeⱪin alaⱪidǝ bolƣanliⱪtur. «Rimliⱪlarƣa»diki kirix sɵzimizdiki «Mǝsiⱨdǝ» «Hudada» wǝ «Roⱨta» toƣruluⱪ bayanlirimiznimu kɵrüng.

■2:5 Yⱨ. 13:35.

□2:6 ««Hudada turup yaxaymǝn» degüqi bolsa...» — «Hudada» grek tilida «uningda». «Əysaning mangƣinidǝk ohxax mengixi kerǝk» — grek tilida «Uning mangƣinidǝk ohxax mengixi kerǝk».

■2:6 Yⱨ. 13:15; 1Pet. 2:21.

□2:7 «I sɵyümlüklirim, silǝrgǝ burun anglap baⱪmiƣan yengi bir ǝmrni ǝmǝs, bǝlki dǝslǝptin tartip silǝr tapxuruwalƣan kona ǝmrni yeziwatimǝn. Uxbu ǝmr silǝr burundinla anglap keliwatⱪan sɵz-kalamdur» — Yuⱨanna kɵrsǝtkǝn ǝmr, xübⱨisizki, «bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨǝbbǝtni kɵrsitinglar». 3:11, 4:21, «Yuⱨ.» 13:34, 15:12ni kɵrüng.

■2:7 2Yuⱨa. 5.

□2:8 «Lekin yǝnǝ kelip mǝn silǝrgǝ yeziwatⱪinimni yengi ǝmr desǝkmu bolidu; bu ǝmr Mǝsiⱨdǝ ⱨǝm silǝrdimu ǝmǝl ⱪilinmaⱪta, qünki ⱪarangƣuluⱪ ɵtüp kǝtmǝktǝ, wǝ ⱨǝⱪiⱪiy nur alliⱪaqan qeqilixⱪa baxlidi» — bu sirliⱪ ǝmma bǝk muⱨim 7-8-ayǝtlǝr toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. Bizningqǝ asasiy mǝnisi xuki, «roⱨiy ⱨayat» kǝlgǝndin keyin insanlarda «bir-biringlarƣa muⱨǝbbǝt kɵrsitix» ⱨǝⱪiⱪǝtǝn mumkin bolidu, xunga bu ǝmrmu «yengi» bolidu.

■2:8 Yⱨ. 13:34; 15:12.

■2:10 Yⱨ. 12:35; 1Yuⱨa. 3:14.

□2:12 «i ǝziz balilirim» — grek tilida «i kiqik balilirim». «mǝn bularni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i ǝziz balilirim, qünki gunaⱨliringlar uning nami üqün kǝqürüm ⱪilindi» — «Uning nami» degǝnlik Əysa Mǝsiⱨning namidur. Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, «Əysa» degǝn nam «Pǝrwǝrdigarning nijati» degǝn mǝnidǝ.

■2:12 Luⱪa 24:47; Ros. 4:12; 13:38.

□2:13 «mǝn buni silǝrgǝ yeziwatimǝn, i yigitlǝr, qünki silǝr u rǝzil üstidin ƣǝlibǝ ⱪildinglar» — «u rǝzil» Xǝytanni kɵrsitidu.

□2:15 «Ⱨǝrkim bu dunyani sɵysǝ, Atining sɵygüsi uningda yoⱪtur» — Atining sɵygüsi» Hudadin kǝlgǝn muⱨǝbbǝt, demǝk. 2:5 wǝ uningdiki «Hudaning meⱨir-muⱨǝbbiti» toƣruluⱪ izaⱨatni kɵrüng.

■2:15 Gal. 1:10; Yaⱪ. 4:4.

□2:16 «Qünki bu dunyadiki barliⱪ ixlar, yǝni ǝttiki ⱨǝwǝs...» — «ǝttiki ⱨǝwǝs»: Injilda «ǝt» yaki «ǝtlǝr» kɵp waⱪitlarda insanlardiki gunaⱨining tǝbiitini kɵrsitidu. «Rimliⱪlarƣa»diki kirix sɵzning insanlardiki «ǝt» wǝ «ǝtlǝr» toƣruluⱪ bayanlarni kɵrüng. «Qünki bu dunyadiki barliⱪ ixlar, yǝni ǝttiki ⱨǝwǝs, kɵzlǝrdiki ⱨǝwǝs wǝ ⱨayatiƣa bolƣan mǝƣrurluⱪning ⱨǝmmisi atidin kǝlgǝn ǝmǝs, bǝlki bu dunyadin bolƣandur, halas» — oⱪurmǝnlǝr dunyadiki ixlarning bu üq amilining (1) Xǝytanning Ⱨawa-animizning aldiƣa ⱪoyƣan üq hil ezitⱪu amiliƣa ohxax ikǝnlikini («Yar.» 3:6); (2) Xǝytanning qɵl bayawanda Əysa Mǝsiⱨni siniƣandiki üq hil wǝswǝsisigǝ ohxax ikǝnlikini bayⱪiyalaydu («Mat.» 4:1-11, «Luⱪa» 4:1-13ni kɵrüng).

■2:17 Zǝb. 90:9-10; Yǝx. 40:6; 1Kor. 7:31; Yaⱪ. 1:10; 4:14; 1Pet. 1:24.

□2:18 «Əziz balilirim, zamanning ahirⱪi saiti yetip kǝldi; wǝ silǝr dǝjjalning ahir zamanda kelidiƣanliⱪini angliƣininglardǝk, ǝmǝliyǝttǝ bolsa ⱨazirning ɵzidila nurƣun dǝjjallar mǝydanƣa qiⱪti; buningdin zamanning ahirⱪi saiti bolup ⱪalƣanliⱪi bizgǝ mǝlum» — «dǝjjal» grek tilida «antihristos». Dǝjjal toƣruluⱪ «Dan.» 9-babtiki izaⱨatlarni, «Mat.» 24-bab wǝ izaⱨatlirini wǝ «2Tes.» 2-bab wǝ izaⱨatlarni, «Wǝⱨiy» 13-bab wǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»ni (dǝjjal toƣruluⱪ) kɵrüng. Bu ayǝttǝ tilƣa elinƣan «nurƣun dǝjjallar» Mǝsiⱨ wǝ Uning tǝlimigǝ ⱪarxi qiⱪⱪanlarning ⱨǝmmisini kɵrsitidu (19- wǝ -22-ayǝtni kɵrüng).

■2:18 Mat. 24:5; 2Tes. 2:3.

□2:19 «Ular arimizdin qiⱪti, lekin ular ǝslidǝ bizlǝrdin ǝmǝs idi. Qünki ǝgǝr bizlǝrdin bolƣan bolsa, arimizda turiwǝrgǝn bolatti. Lekin ularning ⱨeqⱪaysisining ǝslidǝ bizdikilǝrdin bolmiƣanliⱪi pax ⱪilinƣanliⱪi üqün ular arimizdin qiⱪip kǝtti» — «... ǝslidǝ bizdikilǝrdin bolmiƣanliⱪi pax ⱪilinƣanliⱪi üqün» — demǝk, Huda tǝrpidin bekitilgǝn ix; xubⱨisizki, muxu «dǝjjallar» ⱪerindaxlarning kiqik peilliⱪiƣa, xundaⱪla mǝƣrurluⱪⱪa bolƣan ɵqmǝnlikigǝ qidimiƣan bolup, xu qaƣda Huda ularni jamaǝtkǝ pax ⱪilix üqün ularni ɵz mǝƣrur tǝbiiyitining kǝynigǝ kirixkǝ ⱪozƣiƣan; xuning bilǝn «ular arimizdin qiⱪip kǝtti».

■2:19 Zǝb. 41:9; Ros. 20:30; 1Kor. 11:19.

□2:20 «Muⱪǝddǝs Bolƣuqi» —Əysa Mǝsiⱨni kɵrsitidu. «Muⱪǝddǝs Bolƣuqidin kǝlgǝn mǝsiⱨligüqi Roⱨtin nesip boldunglar» — «mǝsiⱨligüqi Roⱨ» degǝn bu sɵz muxu yǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu; bu sɵz ǝslidǝ Tǝwrat dǝwridǝ padixaⱨlarni, kaⱨinlarni wǝ bǝzidǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrni ɵz mǝnsipigǝ bekitix wǝ tǝstiⱪlax üqün ularning bexiƣa ⱪuyulƣan «muⱪǝddǝs may»ni kɵrsitǝtti («mǝsiⱨligüqi may»); bu ix Tǝwratta «mǝsiⱨ ⱪilix» yaki «mǝsiⱨlǝx» dǝp atilatti. Injil dǝwridǝ Nasarǝtlik Əysa may bilǝn ǝmǝs, bǝlki Muⱪǝddǝs Roⱨ bilǝn «mǝsiⱨ ⱪilinƣan» («Mat.» 3:16, «Luⱪa» 3:22, 4:18, «Ros.» 10:38ni kɵrüng). Ⱨazir Mǝsiⱨ ǝslidǝ Ɵzini «mǝsiⱨ ⱪilƣuqi Roⱨ»ni, yǝni Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨini Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa ata ⱪilidu; xuning bilǝn Injil dǝwridǝ Tǝwrattiki «mǝsiⱨlǝx meyi»ning adǝmning bexiƣa ⱪuyuluxining orniƣa, «Mǝsiⱨligüqi Roⱨ», yǝni Muⱪǝddǝs Roⱨ adǝmning roⱨ-ⱪǝlbining üstigǝ kelip xu yǝrdǝ makan tutidu. «Mǝsiⱨligüqi Roⱨtin nesip boldunglar wǝ xuning üqün silǝr ⱨǝmmǝ ixni bilisilǝr» — «silǝr ⱨǝmmǝ ixni bilisilǝr» yaki «silǝr ⱨǝmmǝ adǝmni bilisilǝr» yaki «ⱨǝmminglar ⱨǝⱪiⱪǝtni bilisilǝr».

■2:20 Zǝb. 45:7; 133:2; 2Kor. 1:21; Ibr. 1:9.

□2:23 «Kimdǝkim Oƣulni rǝt ⱪilsa uningda Ata bolmaydu. Lekin Oƣulni etirap ⱪilsa, uningda Ata bolidu» — grek tilida «Kimdǝkim Oƣulni rǝt ⱪilsa, u Atiƣa igǝ bolmaydu; lekin Oƣulni etirap ⱪilsa, u Atiƣimu igǝ bolidu» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.

■2:23 Luⱪa 12:9; 2Tim. 2:12.

□2:25 «wǝ Uning bizgǝ ⱪilƣan wǝdisi bolsa dǝl xu — mǝnggü ⱨayatliⱪtur» — «Uning ⱪilƣan wǝdisi bolsa» — Hudaning Ɵzining wǝdisi yaki Əysaning wǝdisini kɵrsitidu; bizningqǝ «U» 20-ayǝttǝ tilƣa elinƣan «Muⱪǝddǝs Bolƣuqi»ni, yǝni Əysani kɵrsǝtsǝ kerǝk.

□2:27 «silǝr bolsanglar, silǝr Uningdin ⱪobul ⱪilƣan mǝsiⱨligüqi Roⱨ silǝrdǝ turiweridu» — «Uningdin» muxu yǝrdǝ Hudaning Ɵzini yaki Əysani kɵrsitidu; bizningqǝ «U» yǝnǝ 20-ayǝttǝ tilƣa elinƣan «Muⱪǝddǝs Bolƣuqi»ni, yǝni Əysani kɵrsǝtsǝ kerǝk. «Mǝsiⱨligüqi Roⱨ» — 20-ayǝt wǝ uningdiki izaⱨatni kɵrüng.

■2:27 Yǝr. 31:34; Ibr. 8:11.

□2:28 «u ⱨǝrⱪaqan ⱪaytidin ayan bolƣanda ⱪorⱪmas bolimiz ⱨǝm u kǝlginidǝ uning aldida ⱨeq hijalǝt bolup ⱪalmaymiz» — «ⱪorⱪmas» yaki «yürǝklik».

■2:28 Mar. 8:38; 1Yuⱨa. 3:2.

□2:29 «Hudaning ⱨǝⱪⱪaniy ikǝnlikini bilgǝnikǝnsilǝr» — grek tilida «Uning ⱨǝⱪⱪaniy ikǝnlikini bilgǝnikǝnsilǝr». Muxu ayǝttǝ Hudani kɵrsitixi kerǝk, qünki ayǝtning keyinki ⱪismida «Uningdin (Hudadin) tuƣulux» tilƣa elinidu. «ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa ǝmǝl ⱪilƣuqilarning ⱨǝrbirining Uning tǝripidin tuƣulƣuqi ikǝnlikinimu bilsǝnglar kerǝk» — «Uning tǝripidin tuƣulƣuqi»: — demǝk, Hudaning pǝrzǝnti, «ⱪaytidin, yuⱪiridin tuƣulƣan» kixini kɵrsitidu. «Yuⱨ.» 3:1-21ni kɵrüng.